Hệ thống tổ chức Tòa án nhân dân ở Việt Nam

Từ khi Luật Tổ chức tòa án nhân dân năm 2014 có hiệu lực, cơ cấu tổ chức hệ thống Tòa án Việt Nam đã trải qua nhiều thay đổi về quyền hạn và trách nhiệm của mỗi cấp Tòa án. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cấu trúc của hệ thống Tòa án ở Việt Nam và vai trò của từng cấp Tòa án.

Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC)

TANDTC là cơ quan xét xử cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. TANDTC thực hiện giám đốc thẩm, tái thẩm bản án và quyết định của Tòa án các cấp đã có hiệu lực bị kháng nghị theo quy định của pháp luật.

Trong cơ cấu tổ chức của TANDTC, Hội đồng thẩm phán TANDTC (HĐTP) là cơ quan được trao quyền xét xử và ban hành các nghị quyết hướng dẫn Tòa án các cấp áp dụng thống nhất pháp luật. HĐTP quyết định theo nguyên tắc xét xử tập thể và quyết định theo đa số của Tòa án nhân dân. Quyết định của HĐTP là quyết định cao nhất và không bị kháng nghị.

Tòa án nhân dân cấp cao (TANDCC)

So với hệ thống Tòa án theo quy định của Luật tổ chức tòa án nhân dân năm 2002, TANDCC là một cấp Tòa án mới được đưa vào hệ thống tổ chức Tòa án Việt Nam.

TANDCC có chức năng xét xử phúc thẩm bản án và quyết định sơ thẩm của TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Ngoài ra, TANDCC cũng thực hiện chức năng giám đốc thẩm, tái thẩm như TANDTC. Hiện nay, cả nước có 3 Tòa án nhân dân cấp cao được đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh.

Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (TAND tỉnh)

TAND tỉnh thực hiện chức năng xét xử sơ thẩm và phúc thẩm các vụ việc thuộc thẩm quyền theo quy định của luật tố tụng. TAND tỉnh cũng kiểm tra bản án và quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND huyện khi phát hiện có vi phạm pháp luật hoặc có tình tiết mới, và có thể gửi kiến nghị với Chánh án TANDCC, Chánh án TANDTC để xem xét kháng nghị.

Được coi là Tòa án cấp địa phương, TAND tỉnh được trao thẩm quyền lớn trong việc xét xử và giải quyết các vụ việc. Trong TAND tỉnh, có các tòa chuyên trách như tòa hình sự, tòa dân sự, tòa hành chính, tòa kinh tế, tòa lao động, tòa gia đình và tòa người chưa thành niên, được thành lập để trực tiếp giải quyết các vụ việc.

Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (TAND huyện)

TAND huyện chỉ có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm các vụ việc thuộc thẩm quyền của mình theo quy định của luật tố tụng. Ở cấp huyện, các Tòa chuyên trách chỉ được thành lập theo yêu cầu của Chánh án TANDTC và theo yêu cầu và thực tế xét xử tại từng TAND huyện.

Tòa án quân sự (TAQS)

Hệ thống Tòa án quân sự gồm TAQS trung ương, TAQS quân khu và tương đương, và TAQS khu vực. TAQS chỉ tham gia giải quyết các vụ việc hình sự theo sự phân định thẩm quyền của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS).

TAQS khu vực có chức năng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. TAQS quân khu và tương đương có chức năng xét xử sơ thẩm vụ án hình sự và phúc thẩm vụ án hình sự mà bản án, quyết định sơ thẩm của TAQS khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị. TAQS trung ương có chức năng phúc thẩm vụ án hình sự mà bản án, quyết định sơ thẩm của TAQS quân khu và tương đương chưa có hiệu lực bị kháng cáo, kháng nghị. Tuy nhiên, giám đốc thẩm và tái thẩm vẫn thuộc chức năng của TANDCC và TANDTC.

Kết luận

Tòa án là cơ quan quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp và thực hiện công lý. Bằng hoạt động của mình, Tòa án góp phần giáo dục công dân trung thành với Tổ quốc, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và tôn trọng quy tắc cuộc sống xã hội. Từ việc phòng chống tội phạm đến việc giải quyết các vi phạm pháp luật khác, Tòa án đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự và công lý trong xã hội.

Căn cứ pháp lý: Luật tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014.

FEATURED TOPIC