Lý thuyết Tin học 10 Bài 19 (Kết nối tri thức 2024): Câu lệnh điều kiện if

Chào mừng các bạn đến với bài viết Lý thuyết Tin học 10 Bài 19: Câu lệnh điều kiện if. Trong bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu về câu lệnh điều kiện if trong ngôn ngữ lập trình Python và cách sử dụng hiệu quả để xử lí các tình huống rẽ nhánh trong chương trình.

Bạn đang xem: Lý thuyết Tin học 10 Bài 19 (Kết nối tri thức 2024): Câu lệnh điều kiện if

Biểu thức lôgic

Trước khi bắt đầu, chúng ta hãy tìm hiểu về biểu thức lôgic trong Python. Biểu thức lôgic là biểu thức chỉ nhận giá trị True (Đúng) hoặc False (Sai). Python có các phép so sánh để so sánh các giá trị số như nhỏ hơn (<), lớn hơn (>), bằng nhau (==), nhỏ hơn hoặc bằng (<=), lớn hơn hoặc bằng (>=), khác nhau (!=). Các phép toán trên kiểu dữ liệu lôgic gồm phép and (và), or (hoặc) và not (phủ định). Xâu kí tự cũng có thể được so sánh bằng các phép so sánh này.

Lệnh if

Câu lệnh if trong Python được sử dụng để mô tả cấu trúc rẽ nhánh trong chương trình. Có hai dạng câu điều kiện trong lệnh if:

1. Câu điều kiện dạng thiếu: Khi thực hiện lệnh, Python sẽ kiểm tra điều kiện nếu đúng thì thực hiện khối lệnh, ngược lại thì bỏ qua chuyển sang lệnh tiếp theo sau lệnh if.

2. Xem thêm : Những mô hình học tập theo xu hướng giáo dục hiện đại trên thế giới

   Câu điều kiện dạng đầy đủ: Khi thực hiện lệnh, Python sẽ kiểm tra điều kiện nếu đúng thì thực hiện khối lệnh 1, ngược lại thì thực hiện khối lệnh 2.

Dưới đây là một ví dụ để minh họa cách sử dụng câu lệnh if trong Python:

a = 5
b = 6
if a > b:
    print('Max:', a)
else:
    print('Max:', b)

Trong ví dụ trên, chúng ta kiểm tra xem giá trị của biến a có lớn hơn giá trị của biến b không. Nếu điều kiện đúng, chúng ta in ra “Max: a”, ngược lại chúng ta in ra “Max: b”.

Thực hành: Các bài tập liên quan đến kiểu dữ liệu bool và if

Nhiệm vụ 1: Kiểm tra số chẵn lẻ

Viết chương trình nhập số tự nhiên n từ bàn phím. Sau đó thông báo số bạn đã nhập là số chẵn hay số lẻ phụ thuộc vào tính chẵn hay lẻ của n.

Hướng dẫn:

• Dùng phép toán lấy số dư % để kiểm tra tính chẵn lẻ của số n. Nếu số dư bằng 0, thì số đó là số chẵn; ngược lại, số đó là số lẻ.

n = int(input('Nhập số tự nhiên n: '))
if n % 2 == 0:
    print('Số', n, 'là số chẵn')
else:
    print('Số', n, 'là số lẻ')

Trong ví dụ trên, chúng ta nhập một số tự nhiên từ bàn phím và kiểm tra tính chẵn lẻ của số đó bằng phép toán đặc biệt % (phép chia lấy số dư). Nếu số dư bằng 0, chúng ta in ra thông báo “Số n là số chẵn”; ngược lại, in ra “Số n là số lẻ”.

Nhiệm vụ 2: Tính tiền điện

Xem thêm : Một số phương pháp để học tốt hình học không gian

Giả sử giá điện sinh hoạt trong khu vực gia đình bạn ở được tính lũy kế theo từng tháng như sau:

• Với mức điện tiêu thụ từ 0 đến 50 kWh, giá thành mỗi kWh là 1,678 nghìn đồng.
• Với mức điện tiêu thụ từ 51 đến 100 kWh, giá thành mỗi kWh là 1,734 nghìn đồng.
• Với mức điện tiêu thụ từ 101 trở lên, giá thành mỗi kWh là 2,014 nghìn đồng.

Viết chương trình nhập số điện tiêu thụ trong tháng của gia đình bạn và tính số tiền điện phải trả dựa trên giá thành đã quy định.

Hướng dẫn:

Đầu tiên, chúng ta cần nhập số điện tiêu thụ từ bàn phím. Sau đó, chúng ta dùng câu điều kiện if để kiểm tra và tính số tiền điện phải trả theo quy tắc đã cho.

k = int(input('Nhập số điện tiêu thụ trong tháng (kWh): '))
if k <= 50:
    tien_dien = round(k * 1.678, 2)
elif k <= 100:
    tien_dien = round(50 * 1.678 + (k - 50) * 1.734, 2)
else:
    tien_dien = round(50 * 1.678 + 50 * 1.734 + (k - 100) * 2.014, 2)
print('Số tiền điện phải trả là:', tien_dien, 'nghìn đồng')

Trong ví dụ trên, chúng ta nhập số điện tiêu thụ trong tháng từ bàn phím và tính số tiền điện phải trả dựa trên số điện tiêu thụ đó. Chúng ta sử dụng câu điều kiện if để kiểm tra mức điện tiêu thụ và tính số tiền điện tương ứng theo các quy tắc đã cho. Cuối cùng, chúng ta in ra số tiền điện phải trả với hai chữ số thập phân sau dấu phẩy.

Đó là những kiến thức cơ bản về câu lệnh điều kiện if trong Python. Hy vọng sau bài viết này, các bạn đã hiểu rõ hơn về cách sử dụng câu lệnh if để xử lí các tình huống rẽ nhánh trong chương trình. Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết. Chúc các bạn học tốt!

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy