Các phương pháp dạy học phát triển năng lực phổ biến nhất hiện nay

Hiện nay, nền giáo dục nước ta đang trải qua những chuyển biến đáng kể, với sự tập trung vào việc phát triển tốt nhất năng lực đa dạng của học sinh. Điều này là cần thiết để nước ta có thể bắt kịp xu hướng hội nhập quốc tế cũng như tạo điều kiện cho thế hệ trẻ nắm bắt nhiều cơ hội. Vậy có những phương pháp dạy học phát triển năng lực nào đang phổ biến hiện nay? Cùng The Dewey Schools tìm hiểu ngay trong nội dung bài viết sau đây nhé.

Tập trung vào sự hợp tác và tương tác

Phương pháp dạy học phát triển năng lực tập trung vào sự hợp tác và tương tác giữa giáo viên và học sinh. Đây là mô hình dạy học phát triển năng lực, tạo ra sự tương tác hai chiều giữa giáo viên và học sinh, như hỏi – đáp, tranh luận – phản biện. Mô hình này giúp tạo ra sự tương tác và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình học tập giữa các học sinh.

Bạn đang xem: Các phương pháp dạy học phát triển năng lực phổ biến nhất hiện nay

Ngoài ra, mô hình này còn giúp tăng cường sự tự tin trong việc khai thác các vấn đề của học sinh. Giáo viên sẽ là người biết rõ khả năng, sở trường và sở đoản của học sinh để đồng hành tốt nhất với các em trong quá trình học tập.

Học tập kết hợp tổ chức hoạt động

Học tập kết hợp tổ chức hoạt động là một hình thức kết hợp giữa học tập và các hoạt động như giờ truy bài, đọc sách, chơi trò chơi, làm việc nhóm… Trong các hoạt động này, học sinh sẽ tự tìm hiểu, nghiên cứu, ghi nhớ kiến thức và phát triển tư duy và năng lực. Điều này giúp các em học sinh rèn luyện, hình thành kỹ năng và thái độ học tập phù hợp hơn. Thực tế đã chứng minh rằng, trong môi trường học tập sôi động, hào hứng, hoạt động dạy học đạt hiệu quả tiếp thu cao nhất.

Để áp dụng phương pháp dạy học phát triển năng lực này, cần tổ chức các giờ học đẩy mạnh các hoạt động và tạo ra nhiều tình huống thực tế. Đây cũng là cơ hội giúp học sinh tìm kiếm, khám phá và xây dựng kiến thức, phát triển tư duy sáng tạo, các kỹ năng giải quyết vấn đề.

Cá nhân hóa phương pháp học tập

Phương pháp dạy học phát triển năng lực dựa trên hình thức cá nhân hóa phương pháp học tập mang đến hiệu quả tốt. Phương pháp này hướng đến sự khác biệt về năng lực, tư duy, trình độ và sở thích của từng học sinh. Tính cá nhân hóa của mỗi học sinh được thể hiện ở tốc độ tiếp thu kiến thức và lĩnh hội kiến thức.

Để thực hiện phương pháp dạy học phát triển năng lực này, giáo viên cần xây dựng giáo án dạy học dựa trên riêng biệt của từng học sinh. Đồng thời, việc đánh giá cũng cần cá nhân hóa để đảm bảo tính khách quan và chính xác cho từng đối tượng. Khi được đánh giá và nhìn nhận đúng khả năng, học sinh sẽ tự chủ động và trách nhiệm hơn trong quá trình học tập.

Dạy học hợp tác

Dạy học hợp tác là phương pháp dạy học trong đó giáo viên tổ chức cho học sinh hình thành các nhóm hợp tác với nhau. Các nhóm sẽ cùng nhau nghiên cứu, trao đổi ý kiến, đưa ra ý tưởng để giải quyết vấn đề do giáo viên đặt ra.

Trong quá trình dạy học hợp tác, để học sinh thực hiện nhiệm vụ một cách triệt để và hiệu quả, giáo viên cần phân công nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể. Nhiệm vụ được giao cần phù hợp với mục tiêu hoạt động, không gian, thời gian, cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ của học sinh.

Cụ thể về phương pháp dạy học phát triển năng lực này:

• Cần xác định rõ nhiệm vụ giao cho cá nhân hay nhóm nào?
• Đó là nhiệm vụ cụ thể gì?
• Địa điểm và thời gian thực hiện nhiệm vụ?
• Phương tiện thực hiện nhiệm vụ bao gồm những gì?
• Sản phẩm cuối cùng cần đạt được là gì?
• Xác định rõ cách thức trình bày báo cáo, đánh giá sản phẩm như thế nào?

Dạy trẻ thói quen tự học

Trong các phương pháp dạy học phát triển năng lực, phương pháp dạy trẻ thói quen tự học được đánh giá cao. Đây là một nội dung được cha mẹ và nhà trường rất quan tâm và chú trọng, nhằm định hướng cho trẻ. Xây dựng thói quen tự học rất quan trọng để trẻ có tinh thần tự giác và tự học.

Để trẻ có thói quen tự học, giáo viên cần giúp học sinh định hướng suy nghĩ, khám phá và lĩnh hội kiến thức, mục tiêu của bài học. Những kiến thức học sinh tiếp thu được sẽ tránh tình trạng học vì thành tích. Qua đó, giúp học sinh khơi gợi khả năng tìm tòi, nghiên cứu, từ đó nâng cao tính tự chủ và tinh thần tự học.

Kết hợp giữa kiến thức và thực tiễn

Kết hợp giữa kiến thức và thực tiễn là một trong những phương pháp dạy học phát triển năng lực quan trọng đối với học sinh. Kết hợp này giúp học sinh cảm nhận được ý nghĩa thiết thực của kiến thức và kỹ năng được học. Sự kết hợp này góp phần hình thành niềm say mê và hứng thú học tập cho từng học sinh. Thông qua việc học tập, học sinh được khai thác sự sáng tạo để làm phong phú vốn kinh nghiệm thực tiễn của chính mình.

Xem thêm : Top 10+ trò chơi phát triển nhận thức cho trẻ mầm non giúp bé chơi vui, học tốt

Lớp học không chỉ tổ chức trong không gian truyền thống mà cần tạo điều kiện cho học sinh tham gia các môi trường học tập khác như hội trường, phòng thí nghiệm, công viên. Mở rộng không gian học tập tạo điều kiện thuận lợi cho sự khám phá, trải nghiệm áp dụng tốt kiến thức vào thực tế, thực tiễn.

Tích hợp việc đánh giá vào trong quá trình học

Tích hợp việc đánh giá vào trong quá trình học mang lại hiệu quả tốt cho phương pháp dạy học phát triển năng lực. Nhà trường và giáo viên cần tích hợp việc đánh giá vào trong quá trình học nhằm thúc đẩy động lực học tập và không ngừng cải thiện nâng cao kiến thức của học sinh. Như vậy, học sinh nhận thức được rằng năng lực và kiến thức là hai yếu tố quan trọng bổ sung lẫn nhau. Qua đó, học sinh sẽ chủ động hơn trong quá trình rèn luyện, học tập và cải thiện kết quả nhận xét, đánh giá.

Bên cạnh đó, chúng ta cần chú ý rằng việc đánh giá kết quả không chỉ dựa trên kiểm tra theo cách truyền thống mà cần tập trung vào các tiêu chí đánh giá cụ thể. Các tiêu chí đánh giá cần đảm bảo khả năng áp dụng vào thực tế và thể hiện chuẩn đầu ra cho từng môn học cụ thể. Ngoài ra, giáo viên nên khuyến khích học sinh tự đánh giá bản thân dựa trên các tiêu chí rõ ràng, kết hợp với việc phản hồi từ giáo viên để thúc đẩy sự tiến bộ và phát triển trong quá trình học tập.

Chuyển hóa quy mô lớp học sang quy mô nhóm

Chuyển hóa quy mô lớp học sang quy mô nhóm là phương pháp dạy học phát triển năng lực mà trong đó, giáo viên tổ chức học sinh thành từng nhóm nhỏ. Phương pháp này được thực hiện trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm học sinh cùng nhau tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc.

Kết quả làm việc của nhóm sẽ được trình bày và đánh giá trước lớp. Phương pháp này mang đến hiệu quả, phát huy được tính tích cực, tính trách nhiệm, phát triển năng lực công tác làm việc và năng lực giao tiếp của học sinh.

Quy trình dạy học theo nhóm

Quy trình dạy học theo nhóm được tiến hành và chia thành 3 giai đoạn cơ bản:

• Giai đoạn 1: Làm việc toàn lớp

  • Ra đề và giao nhiệm vụ
  • Thông qua, giới thiệu chủ đề
  • Xác định nhiệm vụ của từng nhóm
  • Thành lập các nhóm

• Giai đoạn 2: Làm việc theo nhóm

  • Chuẩn bị địa điểm làm việc
  • Xây dựng kế hoạch làm việc
  • Thỏa thuận quy tắc, nội quy làm việc
  • Tiến hành giải quyết các nhiệm vụ
  • Chuẩn bị báo cáo kết quả dự án

• Giai đoạn 3: Làm việc toàn lớp

  • Trình bày kết quả, đánh giá sản phẩm dự án
  • Từng nhóm trình bày kết quả sản phẩm được giao thực hiện
  • Đánh giá kết quả sản phẩm

Kỹ thuật chia nhóm

Khi tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm, để đạt được hiệu quả, giáo viên cần chú ý đến kỹ thuật chia nhóm để tạo sự hứng thú cho học sinh. Đây là cách tạo cơ hội cho học sinh giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong lớp học. Dưới đây là một số cách chia nhóm điển hình:

• Chia nhóm theo điểm danh, các loài hoa, các mùa, màu sắc

  • Giáo viên thực hiện điểm danh học sinh theo thứ tự tùy thuộc vào số thành viên dự kiến của mỗi nhóm, điểm danh theo các loài hoa, điểm danh theo mùa, điểm danh theo màu sắc.
  • Chia học sinh có cùng số, cùng loài hoa, cùng mùa, cùng màu sắc vào cùng 1 nhóm.

• Chia nhóm theo hình ghép

  • Giáo viên cắt các bức hình thành 2/3/4/6… mảnh ghép. Số mảnh ghép tương ứng với số nhóm dự kiến chia nhóm, số học sinh trong mỗi nhóm.
  • Yêu cầu học sinh bốc thăm mỗi người 1 mảnh ghép.
  • Tổng hợp các học sinh có mảnh ghép tương ứng ghép thành 1 tấm hình hoàn chỉnh cho 1 nhóm.

• Chia nhóm theo tháng sinh

  • Yêu cầu học sinh thông báo tháng sinh của mình.
  • Chia học sinh có cùng tháng sinh vào cùng 1 nhóm.

• Chia nhóm theo sở thích

  • Yêu cầu học sinh nêu ra sở thích, công việc yêu thích của mình như thích học toán, thích vẽ, thích âm nhạc, thích diễn thuyết…
  • Các học sinh có cùng sở thích chia thành 1 nhóm.

Ngoài các cách chia nhóm trên đây, giáo viên có thể chia nhóm theo nhiều cách khác như: chia nhóm theo giới tính, chia nhóm cùng trình độ, chia nhóm hỗn hợp…

Dạy học dựa theo dự án

Dạy học theo dự án là phương pháp dạy học phát triển năng lực trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ học tập gắn với thực tiễn và kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Nhiệm vụ này yêu cầu học sinh thực hiện với tính tự chủ, tự lực cao, từ bước lập kế hoạch đến việc thực hiện, đánh giá kết quả thực hiện. Đây là hình thức làm việc chủ yếu là theo nhóm. Kết quả của dự án là sản phẩm có thể được giới thiệu.

Ứng dụng phương pháp dạy học dựa theo dự án, quy trình thực hiện như sau:

• Bước 1: Lập kế hoạch dự án

  • Lựa chọn chủ đề dự án
  • Xây dựng nội dung
  • Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập dự án

• Bước 2: Thực hiện dự án

  • Thu thập tài liệu, thông tin
  • Điều tra nội dung thực hiện dự án
  • Thảo luận cùng với các thành viên cùng thực hiện
  • Xin ý kiến giáo viên hướng dẫn

• Bước 3: Tổng hợp kết quả

  • Tổng hợp đánh giá kết quả dự án
  • Xây dựng sản phẩm
  • Trình bày kết quả sản phẩm
  • Đánh giá, phản ánh quá trình học tập

Phương pháp dạy học phát triển năng lực thông qua trải nghiệm

Dạy học thông qua trải nghiệm là một quá trình tự nhiên của mỗi người. Quá trình này phải trải qua trải nghiệm như xem xét, phân tích những vấn đề mỗi người đã trải qua, được chứng kiến, được nghe, được đọc. Từ đó, mỗi người tự rút ra kinh nghiệm và áp dụng những bài học, kinh nghiệm đó để xử lý những vấn đề gặp phải một cách hợp lý và hiệu quả hơn.

Học tập qua trò chơi

Học tập qua trò chơi là phương pháp dạy học phát triển năng lực được áp dụng rộng rãi trong cấp học mầm non và tiểu học. Đây là phương pháp tổ chức cho học sinh tìm hiểu một vấn đề hay trải nghiệm những hành động, thái độ, những việc làm thông qua trò chơi.

Quy trình thực hiện phương pháp học tập qua trò chơi cụ thể như sau:

• Giáo viên phổ biến trò chơi, hướng dẫn nội dung và luật chơi cho học sinh.
• Cho học sinh chơi thử.
• Học sinh tiến hành chơi trò chơi.
• Đánh giá, nhận xét sau khi chơi trò chơi.
• Thảo luận về ý nghĩa, bài học của trò chơi mà mỗi em đã trải qua.

Phương pháp giải quyết vấn đề

Phương pháp giải quyết vấn đề là một trong các phương pháp dạy học phát triển năng lực hiệu quả. Phương pháp này đặt ra cho học sinh những vấn đề nhận thức có chứa đựng mâu thuẫn giữa cái biết và chưa biết. Học sinh được đưa vào tình huống có vấn đề nhằm kích thích tính chủ động, tư duy, tự lực và mong muốn giải quyết vấn đề.

Phương pháp giải quyết vấn đề là một phương pháp rất hiệu quả với các bước thực hiện như sau:

• Xác định tình huống, vấn đề.
• Thu thập thông tin có liên quan đến tình huống, vấn đề đặt ra.
• Liệt kê các biện pháp giải quyết vấn đề.
• Phân tích, đánh giá kết quả từng biện pháp giải quyết.
• So sánh kết quả những biện pháp giải quyết.
• Lựa chọn cách giải quyết vấn đề tối ưu nhất.
• Thực hiện theo cách giải quyết tối ưu nhất đã lựa chọn.
• Đánh giá, rút kinh nghiệm cho những vấn đề, tình huống khác cần giải quyết.

The Dewey Schools – hệ thống trường quốc tế hàng đầu Việt Nam

Nếu phụ huynh đang tìm kiếm một trường áp dụng các phương pháp dạy học phát triển năng lực toàn diện cho trẻ, thì The Dewey Schools chính là sự lựa chọn tốt nhất. Là hệ thống trường quốc tế hàng đầu Việt Nam, The Dewey Schools giúp học sinh chuẩn bị tốt nền tảng cho các cấp học tiếp theo và hội nhập quốc tế. Nhà trường luôn cập nhật và cải thiện chương trình đào tạo cùng phương pháp giảng dạy để đáp ứng yêu cầu chất lượng giáo dục.

The Dewey Schools tự hào sở hữu đội ngũ giáo viên đạt tiêu chuẩn quốc tế, định kỳ được đào tạo để nâng cao năng lực và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Vì vậy, giáo viên có khả năng tiếp cận nhanh với sự thay đổi trong nội dung và phương pháp giảng dạy hiện đại, phát huy năng lực toàn diện cho học sinh. Bên cạnh đó, đội ngũ lãnh đạo của nhà trường cùng các chuyên gia trong Hội đồng chuyên môn giám sát và hỗ trợ chặt chẽ cho học sinh và giáo viên. Từ đó, đảm bảo quá trình điều chỉnh và cải thiện phương pháp giáo dục mới đạt hiệu quả tốt nhất.

The Dewey Schools cung cấp 4 chương trình giáo dục, lộ trình đáp ứng định hướng từng cá nhân theo mục tiêu và năng lực của mỗi học sinh. Học sinh được tạo điều kiện nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, trở nên thành thạo trong việc sử dụng tiếng Anh, sở hữu kiến thức, kỹ năng, tư duy tốt và khả năng tự chủ trong các tình huống phát sinh. Nhà trường luôn hướng đến nền giáo dục toàn diện, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của người học.

Nhà trường cung cấp 4 chương trình giáo dục với lộ trình đáp ứng định hướng từng cá nhân theo mục tiêu, năng lực của mỗi em học sinh. Học sinh được tạo điều kiện nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, sớm trở nên thành thạo sử dụng tiếng Anh, có kiến thức, kỹ năng, tư duy tốt và khả năng làm chủ các tình huống phát sinh. Nhà trường luôn hướng đến nền giáo dục toàn diện, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của người học.

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy