Phát triển tư duy phản biện cho học sinh

Khẳng định vai trò quan trọng của tư duy phản biện với hoạt động nhận thức, thực tiễn của học sinh, TS Bùi Lan Hương, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đề xuất một số nội dung cần đổi mới trong dạy và học khi thực hiện Chương trình GDPT 2018.

Tư duy phản biện – Vai trò quan trọng chưa được khai thác đủ

Theo TS Bùi Lan Hương, tư duy phản biện đang nhận được sự quan tâm nhưng vẫn chưa được khai thác đủ vai trò quan trọng của nó trong hoạt động học tập và thực tiễn của học sinh. Tư duy phản biện là khả năng để học sinh suy nghĩ, xem xét tình huống, vấn đề và đưa ra những nhận định, kết luận theo quan điểm cá nhân trên cơ sở vận dụng chủ động và sáng tạo những tri thức, phương pháp.

Học sinh có tư duy phản biện sẽ phát triển nhanh bản chất vấn đề, tìm kiếm chứng cứ để xác nhận luận điểm của mình một cách thuyết phục. Tư duy phản biện giúp học sinh có thể tự tìm kiếm thông tin để giải quyết vấn đề và không chỉ chờ đợi lời giải đáp từ người khác. Điều này giúp học sinh trở nên mạnh dạn, vượt qua tính rụt rè, e ngại và tự tin trình bày và bảo vệ quan điểm của mình.

Những hạn chế cần khắc phục

Tuy đã có một số cuộc thi, gameshow tranh biện tổ chức ở Việt Nam, tuy nhiên, việc phát triển tư duy phản biện cho học sinh vẫn còn nhiều hạn chế. Tình tích cực chủ động của học sinh Việt Nam chưa cao. Học sinh thiếu kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề. Ngoài ra, nhiều giáo viên vẫn sử dụng phương pháp dạy học truyền thụ một chiều, không tạo sự tương tác và phản biện giữa giáo viên và học sinh.

Áp dụng Chương trình GDPT 2018 để phát triển tư duy phản biện

Theo TS Bùi Lan Hương, Chương trình GDPT 2018 tạo điều kiện để phát triển tư duy phản biện. Cả giáo viên và học sinh đều có vai trò quan trọng trong quá trình này. Giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn hướng dẫn học sinh tìm kiếm tri thức. Học sinh tích cực tham gia vào hoạt động học tập, tự phát hiện năng lực và nguyện vọng bản thân để phát triển.

Giáo viên có thể áp dụng các phương pháp giảng dạy phản biện để tạo điều kiện cho học sinh phát triển tư duy phản biện. Đồng thời, cần chuẩn bị kỹ các dạng câu hỏi, tình huống phù hợp để khám phá, tìm kiếm và phát triển khả năng tư duy phản biện của học sinh.

Học sinh – Tự tìm kiếm và mở rộng tri thức

Học sinh cần tự tìm hiểu và mở rộng tri thức. Đối với một chủ đề học tập, học sinh nên tìm những tư liệu mới, không chỉ giới hạn trong nguồn tài liệu giáo viên cung cấp. Từ đó, học sinh sẽ phát triển khả năng phản biện và tự mình suy nghĩ, đưa ra cách nhìn nhận riêng đối với mỗi chủ đề.

Việc đổi mới phương pháp học tập theo hướng nâng cao tư duy phản biện không thể đạt được trong một, hai ngày, mà cần thời gian và nỗ lực từ phía học sinh. Tuy nhiên, nếu có phương pháp học tập phù hợp, học sinh sẽ phát triển tư duy phản biện một cách sắc bén và hiệu quả.

Trên hết, để phát triển tư duy phản biện cho học sinh, cần có sự đổi mới trong việc áp dụng phương pháp giảng dạy và học tập. Cả giáo viên và học sinh cần tham gia tích cực và tự tin trong quá trình này.

FEATURED TOPIC