Rèn luyện các thao tác tư duy trong dạy học môn hoá học

Trong quá trình dạy học môn hóa học, việc rèn luyện tư duy là rất quan trọng. Có ba phương pháp tư duy chính trong logic học: Quy nạp, suy diễn và loại suy. Ba phương pháp này gắn liền với các thao tác tư duy như phân tích, tổng hợp, so sánh, trừu tượng hoá, khái quát hoá… Dưới đây là những cách rèn luyện tư duy hiệu quả trong dạy học môn hóa học:

Bạn đang xem: Rèn luyện các thao tác tư duy trong dạy học môn hoá học

1. Phân tích

Phân tích là quá trình tách ra các bộ phận của sự vật hoặc hiện tượng, tìm hiểu các dấu hiệu và thuộc tính cũng như mối quan hệ giữa chúng. Qua việc phân tích, học sinh có thể hiểu sâu về bản chất của sự vật và hiện tượng.

Ví dụ: Để giải một bài toán hóa học, cần phân tích các yếu tố thuộc dữ kiện. Để đánh giá đúng một cuộc cách mạng, phải biết phân tích yếu tố lịch sử tạo nên cuộc cách mạng đó.

2. Tổng hợp

Xem thêm : Trúng tuyển đại học, thí sinh cần nộp những giấy tờ gì?

Tổng hợp là quá trình nhận thức tính chất thống nhất của các phẩm chất và thuộc tính của các yếu tố trong một sự vật hoặc hiện tượng. Qua việc tổng hợp, học sinh có thể hiểu thêm về hiện thực và cung cấp một sự hiểu biết mới.

Ví dụ: Muối ăn (NaCl) là kết hợp giữa Cl và Na, nhưng không phải là tổng số đơn giản của hai nguyên tố Cl và Na.

3. So sánh

So sánh là quá trình xác định sự giống nhau và khác nhau giữa các sự vật và hiện tượng. Qua quá trình so sánh, học sinh có thể hiểu rõ bản chất của sự vật và hiện tượng.

Ví dụ: So sánh các loại hidrocacbon ở mức độ cụ thể. So sánh hidrocacbon với rượu, anđehit, axit ở mức độ cao hơn.

4. Khái quát hoá

Xem thêm : Những lưu ý để con học tốt môn Toán trong chương trình mới lớp 6

Khái quát hoá là quá trình tách ra thuộc tính chung và mối liên hệ chung của sự vật và hiện tượng để tạo ra nhận thức mới dưới hình thức khái niệm, định luật, quy tắc. Qua quá trình khái quát hoá, học sinh có thể nhận thức sự vật theo hình thức vốn có của chúng mà không phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể.

Ví dụ: Khái quát hoá các khía cạnh của nước theo cấp học. Học sinh từ cấp 1 tìm hiểu chu trình của nước trong tự nhiên, cấp 2 tìm hiểu nước được phân tích thành H2 và O2, cấp 3 tìm hiểu nước được phân ly thành ion.

Những hoạt động tư duy này xuất hiện từ lúc trẻ em bắt đầu có hoạt động nhận thức, nhưng rất quan trọng khi trẻ vào tuổi đi học. Ở trường học, giáo viên có trọng trách hướng dẫn và phát triển những hoạt động tư duy của học sinh để đảm bảo tiến bộ trong việc học tập môn hóa học.

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy