Thuyết học tập xã hội (Social Learning Theory)

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta không thể tránh khỏi việc học tập. Học tập là một quá trình phức tạp và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Theo như những gì cha mẹ thường nhận thấy, quá trình học tập của con trẻ phụ thuộc rất nhiều vào việc quan sát và bắt chước. Như câu thành ngữ “trẻ con như miếng bọt biển”, chúng ta có thể hiểu rằng con trẻ thu thập những trải nghiệm mới mỗi ngày, tương tự như miếng bọt biển căng phồng.

Học tập là một quá trình cực kỳ phức tạp chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố. Như hầu hết các bậc cha mẹ đã nhận ra, quan sát có thể đóng một vai trò chủ chốt trong việc xác định cái trẻ học cũng như quá trình học của chúng. Người ta từng ví trẻ con như miếng bọt biển, mỗi ngày chúng đều hấp thu những trải nghiệm mới, làm căng phồng lên miếng bọt biển đó.

Bạn đang xem: Thuyết học tập xã hội (Social Learning Theory)

Học tập là quá trình cực kỳ phức tạp và bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố. Quan sát và bắt chước đóng vai trò quan trọng trong việc xác định con trẻ học và quá trình học của chúng. Trẻ con được ví như miếng bọt biển, chúng luôn thu nhận những trải nghiệm mới, làm căng phồng lên miếng bọt biển của sự hiểu biết.

Có nhiều học thuyết tâm lý khác nhau để giải thích quá trình học tập của con người. Nhà tâm lý học Albert Bandura đã đề xuất một thuyết học tập xã hội cho rằng quan sát, bắt chước và hình mẫu hóa đóng một vai trò chủ chốt trong quá trình này. Học thuyết này kết hợp các yếu tố từ các thuyết hành vi – cho rằng tất cả các hành vi đều được học tập qua quá trình điều kiện hóa – và các thuyết về nhận thức – tập trung vào tác động tâm lý như sự chú ý và trí nhớ.

Xem thêm : Lịch nghỉ hè năm học 2023-2024 của học sinh 63 tỉnh, thành

Vậy làm thế nào thuyết học tập xã hội hoạt động? Trong nửa đầu thế kỷ XX, trường phái tâm lý học hành vi trở nên thống lĩnh. Các nhà tâm lý học hành vi cho rằng học tập là kết quả của trải nghiệm trực tiếp với môi trường thông qua các quá trình liên tưởng và củng cố. Tuy nhiên, Bandura cho rằng củng cố trực tiếp không đủ để giải thích mọi hình thức học tập.

Chúng ta thậm chí cũng có thể học được những điều mà chưa từng trải nghiệm trực tiếp. Ví dụ, mặc dù bạn chưa từng chơi bóng chày trong đời, nhưng khi có người đưa cho bạn một cây gậy bóng chày và yêu cầu bạn thử đánh một cú, bạn vẫn biết phải làm như thế nào. Điều này là do bạn đã quan sát người khác thực hiện hành động này trực tiếp hoặc qua truyền hình.

Trong khi các học thuyết hành vi cho rằng tất cả hình thức học tập đều là kết quả của liên tưởng hình thành từ quá trình điều kiện hóa, thì thuyết học tập xã hội của Bandura cho rằng chúng ta học tập cũng có thể thông qua việc quan sát hành động của người khác.

Thuyết học tập xã hội của Bandura cũng nhấn mạnh vai trò của các trạng thái tâm lý và động lực trong quá trình học tập. Bandura nhận ra rằng củng cố từ môi trường không phải lúc nào cũng là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến hành vi và quá trình học tập. Ông mô tả củng cố từ bên trong là một dạng tưởng thưởng nội tại, như lòng tự hào, sự thỏa mãn và cảm giác thành công. Sự chú ý và nhận thức nội tại này liên kết các học thuyết học tập với các học thuyết về phát triển nhận thức.

Học tập không nhất thiết dẫn đến thay đổi hành vi. Đôi khi, chúng ta có thể học được những điều mà không thể thấy ngay. Học thuyết học tập xã hội giải thích cách chúng ta học tập thông qua quan sát và bắt chước người khác. Việc này nhấn mạnh vai trò quan trọng của sự chú tâm, khả năng ghi nhớ, mô phỏng hành vi, động lực và củng cố.

Xem thêm : Các cấu trúc chỉ khả năng với Likely

Thực tế đã chứng minh rằng học thuyết học tập xã hội có nhiều ứng dụng trong đời sống. Nó giúp chúng ta hiểu được cách mà bạo lực và hung hãn có thể được truyền tải qua việc quan sát. Nghiên cứu về bạo lực truyền thông giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các yếu tố có thể khiến trẻ em hành vi hung hăng mà chúng thấy trên truyền hình và phim ảnh.

Thuyết học tập xã hội cũng có thể được sử dụng để dạy cho mọi người những hành vi tích cực. Nghiên cứu này giúp chúng ta hiểu và khám phá cách mà những hình mẫu tích cực có thể được sử dụng để khuyến khích hành vi mong muốn và thúc đẩy sự thay đổi xã hội.

Cuối cùng, thuyết học tập xã hội của Bandura đã có tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực giáo dục. Cả giáo viên và học sinh đều nhận thức được tầm quan trọng của việc mô phỏng hành vi đúng đắn. Các chiến lược giáo dục khác như khích lệ trẻ em và xây dựng lòng tự tin cũng có nguồn gốc từ thuyết học tập xã hội.

Cuộc sống sẽ trở nên rất khó khăn và thậm chí nguy hiểm nếu chúng ta phải học mọi thứ chỉ từ trải nghiệm cá nhân. Do đó, việc quan sát trở nên rất quan trọng, nó giúp chúng ta tiếp thu kiến thức mới và phát triển kỹ năng. Hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của học thuyết học tập xã hội giúp chúng ta nhận biết tầm quan trọng của quan sát trong việc hình thành kiến thức và hành vi của chúng ta.

Nguồn: https://www.verywell.com/social-learning-theory-2795074

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tập