Phương pháp học giỏi Vật Lý lớp 11

Vật Lý lớp 11 được coi là chương trình khó nhất trong cấp THPT. Nhưng tại sao lại như vậy? Lớp 10 có liên quan đến nhiều hiện tượng tự nhiên, chuyển động và các vấn đề về chất khí, dễ dàng liên kết và ghi nhớ. Lớp 12 liên quan đến các vấn đề thi đại học, nên rất gần gũi với học sinh. Tuy nhiên, vật Lý lớp 11 lại có nhiều vấn đề trừu tượng như quang phổ, cảm ứng điện từ, bán dẫn… Do đó, học sinh sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc hiểu và ghi nhớ nội dung chương trình lớp 11.

1. Lý 11 có liên quan đến kiến thức thi Đại Học không?

Chắc chắn là có rồi! Vật Lý lớp 11 không chỉ liên quan đến vật Lý lớp 12 và các kiến thức thi Đại Học, mà còn có mối liên hệ chặt chẽ với vật Lý lớp 10. Ngoài sự liên quan về mặt tư duy, còn có nhiều vấn đề được liên kết ví dụ như chuyển động của electron trong điện trường liên quan đến hiện tượng quang điện và chuyển động trong điện trường ở lớp 12, chuyển động ném ngang, chuyển động ném xiên ở lớp 10.

2. Làm sao để học tốt Vật Lý lớp 11 và đạt điểm cao trong các kì thi?

Để đảm bảo kiến thức cho kỳ thi học kỳ và giúp các em có nền tảng vững chắc để học vật Lý lớp 12, gia sư vật Lý xin chia sẻ một số kinh nghiệm học tốt vật Lý lớp 11.

Chương 1: Điện Tích – Điện Trường

• Ghi nhớ toàn bộ lý thuyết, nhớ sâu sắc các định luật, định lý như định luật Coulomb, định luật bảo toàn điện tích, nguyên lý siêu dẫn điện trường… Đồng thời cần nhớ các khái niệm, định nghĩa, tính chất về vật dẫn điện, điện môi, điện trường, đường sức từ… Tóm lại, phải nhớ được lý thuyết căn bản.

• Làm nhiều bài tập để thuộc công thức. Hãy bắt đầu từ những ví dụ trong sách giáo khoa và làm hết bài tập trong sách bài tập. Về cơ bản, sách giáo khoa và sách bài tập đã giúp các em nắm được khoảng 80% các dạng bài tập rồi.

• Phân dạng bài tập và làm quen từng dạng để phản ứng nhanh khi gặp bài tập. Các em có thể phân dạng như sau:

  1. Xác định lực tương tác giữa hai điện tích và các đại lượng trong công thức định luật Coulomb.
  2. Tìm tổng hợp lực tác dụng lên một điện tích.
  3. Tìm điện dung, điện tích, hiệu điện thế và năng lượng của tụ điện.

Chương 2: Dòng điện không đổi

• Chia lí thuyết thành 2 phần: cường độ dòng điện – suất điện động và điện năng – công suất. Cần nhớ lí thuyết về cường độ dòng điện, các khái niệm về dòng điện không đổi, nguồn điện, suất điện động, cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của pin, ắc quy, định luật Ohm.

• Về bài tập, cần làm theo 2 chủ đề trên. Riêng phần định luật Ohm khó hơn, nên chia thành 2 dạng chính:

  1. Định luật Ohm đối với đoạn mạch.
  2. Định luật Ohm đối với đoạn mạch thuần R hoặc chứa nguồn.

Chương 3: Dòng điện trong các môi trường

Chương này có những bài tập khá dễ, chỉ cần hiểu bản chất và nhớ công thức là có thể làm được. Do đó, các em cần chú ý phần lý thuyết hơn và đặc biệt lưu ý các công thức liên quan đến lớp 10 như V = m/D, h = m/(S.D).

Chương 4: Từ Trường

• Chia theo chủ đề để dễ học chương này hơn.

  1. Từ trường của dòng điện trong dây dẫn thẳng dài.

     • Học thuộc lý thuyết về đường sức, vectơ cảm ứng từ tại một điểm.
     • Bài tập chủ yếu là tìm cảm ứng từ tại điểm A, B, C.

  2. Từ trường của dòng điện tròn.

     • Nắm chắc lý thuyết cảm ứng từ tại tâm vòng dây, sử dụng quy tắc vào Nam ra Bắc để xác định chiều.
     • Sử dụng công thức để tính cảm ứng từ tại tâm vòng dây.

  3. Từ trường của dòng điện trong ống dây.

     • Nhớ: Từ trường trong lòng ống dây là từ trường đều, nắm lý thuyết, sử dụng quy tắc bàn tay phải để xác định chiều.
     • Sử dụng công thức để tính các đại lượng cảm ứng từ, chiều dài cuộn dây. Phần này được áp dụng nhiều trong bài tập.

  4. Nguyên lý chồng chất từ trường.

     • Nhớ được nguyên lý là đã có thể làm bài tập ngon lành.

  5. Lực tác dụng lên dây dẫn mang dòng điện.

     • Cần nhớ rằng khi dây dẫn có dòng điện đặt trong từ trường, nó sẽ chịu tác dụng của lực từ. Lực từ có các đặc điểm sau:

       • Điểm đặt: Tại trung điểm của đoạn dây.
       • Phương: Vuông góc với mặt phẳng chứa.
       • Chiều: Xác định theo quy tắc bàn tay trái.

     • Để giải dạng bài tập về lực từ tác dụng lên dây dẫn mang dòng điện:

       • Xác định tất cả các lực tác dụng lên dòng điện.
       • Viết phương trình theo định luật II Newton.
       • Tìm hợp lực theo quy tắc hình bình hành.
       • Giải phương trình để tìm các đại lượng theo yêu cầu bài toán.

  6. Lực tương tác giữa hai dòng điện thẳng song song.

     • Ý chính: 2 dòng điện chạy cùng chiều hút nhau, 2 dòng điện chạy ngược chiều đẩy nhau. Từ đó, vận dụng giải bài tập.

  7. Lực tác dụng lên hai điện tích chuyển động.

     • Xem thêm : Top 11 trung tâm toán tư duy tốt nhất TPHCM hiện nay

       Hạt mang điện chuyển động trong từ trường sẽ chịu tác dụng của lực Lorentz.

     • Đặc điểm của lực Lorentz:

       • Điểm đặt: Tại điện tích q.
       • Phương: Vuông góc với mặt phẳng.
       • Chiều: Xác định theo quy tắc bàn tay trái đối với hạt mang điện dương. Hạt mang điện âm có chiều ngược lại.

     • Chú ý: Nếu ngoài lực Lorentz, điện tích không chịu tác dụng của lực nào nữa thì chuyển động của điện tích là tròn đều.

Chương 5: Cảm ứng điện từ

Để dễ hiểu và thấy được sự logic rõ ràng và thú vị về hiện tượng cảm ứng điện từ, chúng ta chia bài tập chương này thành 4 dạng sau:

1. Xác định chiều của dòng điện cảm ứng.

   • Áp dụng định luật Lentz về chiều dòng điện cảm ứng.
   • Các bước xác định chiều dòng điện cảm ứng: Xác định chiều của từ trường ban đầu, xét từ thông qua tiết diện dây tăng hay giảm, dựa vào định luật Lentz để xác định chiều của từ trường sau, áp dụng quy tắc đinh ốc để xác định chiều của dòng điện cảm ứng.

2. Xác định suất điện động và cường độ dòng điện cảm ứng.

   • Áp dụng công thức tính từ thông.
   • Áp dụng định luật Faraday để tính suất điện động cảm ứng.
   • Kết hợp với công thức định luật Ohm cho toàn mạch để tìm cường độ dòng điện cảm ứng.

3. Mạch điện có suất điện động tạo bởi đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường.

   • Áp dụng công thức về suất điện động tạo bởi đoạn dây chuyển động trong từ trường.
   • Kết hợp với công thức của các định luật về dòng điện không đổi để tính các đại lượng điện.
   • Kết hợp với các định luật Newton để tính các đại lượng cơ học.

4. Bài tập về hiện tượng tự cảm.

   • Áp dụng các công thức liên quan đến hiện tượng tự cảm: độ tự cảm, suất điện động tự cảm, năng lượng từ trường… kết hợp với các công thức của các định luật về dòng điện không đổi để thực hiện tính toán.

Chương 6: Khúc xạ ánh sáng

Trong chương này, các em cần nắm vững lý thuyết và phân dạng bài tập để làm. Dưới đây là các dạng bài từ cơ bản đến nâng cao giúp các em nâng dần năng lực.

1. Áp dụng định luật khúc xạ ánh sáng.
2. Lưỡng chất phẳng.
3. Bản mặt song song.
4. Phản xạ toàn phần.

Với những phương pháp học trên, chúng ta hy vọng các em sẽ nắm vững kiến thức và đạt kết quả cao trong môn Vật Lý lớp 11. Hãy cùng thực hiện từng bài tập và luôn luyện tập để nắm bắt mọi khía cạnh của môn học này. Chúc các em thành công!

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy