Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ

Năng lực hợp tác là một trong những yếu tố quan trọng của con người trong xã hội hiện đại. Vì vậy, việc phát triển năng lực hợp tác từ trong trường học đã trở thành một xu hướng giáo dục toàn cầu. Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ là sự phản ánh cụ thể của xu hướng đó.

Bản chất của phương pháp

Dạy học theo nhóm, còn được gọi là dạy học hợp tác, là phương pháp chia học sinh trong một lớp thành các nhóm nhỏ. Trong một khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm sẽ tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập được giao và làm việc cùng nhau. Cuối cùng, kết quả làm việc của từng nhóm sẽ được trình bày và đánh giá trước toàn lớp.

Bạn đang xem: Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ

Phương pháp dạy học nhóm có thể phát huy tính tích cực và trách nhiệm của học sinh, đồng thời phát triển năng lực cộng tác và giao tiếp của họ.

1. Bản chất của phương pháp

Xem thêm : 4 phương pháp giảng dạy Tiếng Anh sáng tạo, hiện đại tại Sakura Montessori

Phương pháp thảo luận nhóm được sử dụng để giúp học sinh tham gia một cách tích cực vào quá trình học tập. Đây là cơ hội để học sinh chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và ý kiến để giải quyết các vấn đề liên quan đến nội dung bài học. Đồng thời, phương pháp này cũng tạo ra cơ hội để học sinh giao lưu và học hỏi lẫn nhau, cùng nhau hợp tác giải quyết các nhiệm vụ chung.

Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ còn được gọi bằng một số tên khác như “Phương pháp thảo luận nhóm” hoặc “Phương pháp dạy học hợp tác”.

2. Quy trình thực hiện

Khi áp dụng phương pháp này, lớp học sẽ được chia thành từ 4 đến 6 nhóm. Tùy theo mục đích và yêu cầu của bài học, các nhóm có thể được phân chia ngẫu nhiên hoặc theo chủ định. Các nhóm có thể được duy trì ổn định trong cả tiết học hoặc có thể thay đổi theo từng hoạt động, từng phần của tiết học. Các nhóm cũng có thể nhận các nhiệm vụ giống nhau hoặc khác nhau, tùy thuộc vào các phần trong một chủ đề chung.

Quy trình một hoạt động theo nhóm (trong một phần của tiết học, hoặc một tiết, một buổi) có thể được tổ chức như sau:

Xem thêm : Giáo án nghề Tin học văn phòng lớp 11 – Bài 4

Bước 1. Làm việc chung cả lớp

• Giáo viên giới thiệu chủ đề thảo luận, nêu vấn đề và xác định nhiệm vụ nhận thức.
• Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ cho từng nhóm và quy định thời gian và phân công vị trí làm việc cho các nhóm.
• Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm (nếu cần).

Bước 2. Làm việc theo nhóm

• Lập kế hoạch làm việc.
• Thỏa thuận quy tắc làm việc.
• Phân công công việc trong nhóm, từng cá nhân làm việc độc lập.
• Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm.
• Chọn một đại diện để trình bày kết quả làm việc của nhóm.

Bước 3. Thảo luận, tổng kết trước toàn lớp

• Đại diện từng nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm.
• Các nhóm khác quan sát, lắng nghe, chất vấn, bình luận và bổ sung ý kiến.
• Giáo viên tổng kết và nhận xét, đặt vấn đề cho bài tiếp theo hoặc vấn đề tiếp theo.

3. Ưu điểm của phương pháp

• Học sinh được học cách cộng tác trên nhiều phương diện.
• Học sinh có cơ hội nêu quan điểm của mình và lắng nghe quan điểm của những người khác trong nhóm và trong lớp. Họ có thể thảo luận và đưa ra giải pháp tối ưu cho nhiệm vụ được giao. Khi như vậy, kiến thức của học sinh sẽ trở nên khách quan hơn, tư duy phê phán được rèn luyện và phát triển.
• Thông qua việc chia sẻ suy nghĩ, băn khoăn, kinh nghiệm và hiểu biết của bản thân, các thành viên trong nhóm cùng nhau xây dựng nhận thức và thái độ mới, học hỏi lẫn nhau. Kiến thức trở nên sâu sắc, bền vững, dễ nhớ hơn và nhanh chóng hơn nhờ việc giao lưu, học hỏi giữa các thành viên trong nhóm và tham gia trao đổi, trình bày vấn đề.
• Không khí thảo luận cởi mở giúp các học sinh, đặc biệt những học sinh nhút nhát, trở nên bạo dạn hơn. Họ học được cách trình bày ý kiến của mình, lắng nghe và phê phán ý kiến của bạn bè. Điều này giúp học sinh dễ dàng hòa nhập vào cộng đồng nhóm, tạo cho họ sự tự tin và hứng thú trong học tập và sinh hoạt.
• Vốn hiểu biết và kinh nghiệm xã hội của học sinh trở nên phong phú hơn và kỹ năng giao tiếp và hợp tác của họ được phát triển.

4. Hạn chế của phương pháp

• Một số học sinh nhút nhát hoặc không tham gia hoạt động nhóm do nhiều lý do khác nhau. Nếu giáo viên không phân công hợp lý, có thể dẫn đến tình trạng chỉ có một vài học sinh tham gia hoạt động trong khi đa số học sinh khác không tham gia.
• Các ý kiến trong nhóm có thể phân tán hoặc mâu thuẫn với nhau, đặc biệt đối với các môn Khoa học xã hội.
• Thời gian thực hiện có thể kéo dài.
• Với các lớp có sĩ số đông hoặc không gian học hẹp, khó di chuyển, tổ chức hoạt động nhóm trở nên khó khăn. Thậm chí, nếu không kiểm soát được, hoạt động thảo luận có thể làm ồn ào lớp và ảnh hưởng đến các lớp khác.

5. Khi nào sử dụng phương pháp này

• Phương pháp này chỉ được sử dụng cho những hoạt động yêu cầu sự phối hợp của các cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ nhanh chóng và hiệu quả hơn so với hoạt động cá nhân.
• Dạy học nhóm thường được áp dụng để đi sâu, luyện tập và củng cố một chủ đề đã học. Ngoài ra, nó cũng có thể được sử dụng để tìm hiểu về một chủ đề mới.
• Trước khi áp dụng phương pháp dạy học nhóm, giáo viên cần cân nhắc các câu hỏi sau:
  • Chủ đề có phù hợp để sử dụng phương pháp dạy học nhóm không?
  • Các nhóm sẽ làm việc với nhiệm vụ giống nhau hay khác nhau?
  • Học sinh đã sẵn sàng để làm việc nhóm chưa?
  • Cần trình bày nhiệm vụ làm việc nhóm như thế nào?
  • Cần chia nhóm dựa trên tiêu chí nào?
  • Cần tổ chức phòng làm việc và sắp xếp bàn ghế như thế nào?

Để tìm hiểu thêm về các phương pháp dạy học hiệu quả, bạn có thể tham khảo thêm bài viết “Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề” trên trang Cẩm nang dạy học.

Billy Nguyễn – Cẩm nang dạy học

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy