TRƯỜNG THCS NAM THÁI

SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS

A/ ĐẶT VẤN ĐỀ:

1/ Đặc trưng môn văn

  • Ngữ văn là một môn học thuộc nhóm Khoa học xã hội, có vai trò quan trọng trong đời sống và phát triển tư duy của con người.
  • Môn học này giáo dục quan điểm, tư tưởng, tình cảm cho học sinh và có mối quan hệ với nhiều môn học khác.
  • Học tốt môn văn tác động tích cực tới các môn học khác và ngược lại.

2/ Thực trạng học văn hiện nay

  • Học sinh không còn thích học văn, có biểu hiện tâm lí chán học văn.
  • Khả năng trình bày văn bản kém, lỗi sai cơ bản về từ ngữ, câu văn, logic.
  • Nguyên nhân gồm phương pháp dạy học chưa phù hợp và thái độ của học sinh.

3/ Nguyên nhân và mục tiêu

  • Nguyên nhân: GV chưa tận dụng được tiềm năng của học sinh và chưa thực sự tâm huyết với nghề.
  • Mục tiêu: Đào tạo con người toàn diện, đổi mới phương pháp dạy học văn.

B/ Giải quyết vấn đề:

I/ Bản đồ tư duy và tư duy bằng bản đồ

1/ Bản đồ tư duy:

  • Bản đồ tư duy (BĐTD) là công cụ ghi chú giúp tìm tòi, mở rộng ý tưởng, hệ thống hoá chủ đề bằng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết.
  • BĐTD giúp học tập tích cực, khai thác tiềm năng não bộ và phát triển khả năng thẩm mĩ.

2/ Tư duy bằng bản đồ:

  • Tư duy bằng bản đồ ghi lại thông tin bằng hình ảnh, đường nét, màu sắc, gợi mở ý tưởng và phát triển tư duy logic.

3/ Bản chất phương pháp dạy học bằng bản đồ tư duy:

  • BĐTD là công cụ dạy học tổ chức và phát triển tư duy, giúp người học tiếp thu thông tin dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.
  • Sử dụng BĐTD cần khơi gợi cảm xúc và không suy diễn khô khan tác phẩm.

II/ Bản đồ tư duy đối với dạy học ngữ văn

  • Sử dụng BĐTD trong kiểm tra bài học cũ, dạy học kiến thức mới, củng cố kiến thức sau mỗi tiết học.
  • Học sinh cũng có thể sử dụng BĐTD để hỗ trợ học tập và phát triển tư duy logic.

III/ Những ưu điểm và hạn chế khi sử dụng BĐTD

1/ Ưu điểm:

  • Dễ nhìn, dễ viết.
  • Kích thích hứng thú và sáng tạo.
  • Phát huy tiềm năng não bộ.
  • Rèn luyện tư duy logic.
  • Tiết kiệm thời gian và công sức.
  • Cung cấp bức tranh tổng thể.
  • Sử dụng trong nhiều lĩnh vực.

2/ Hạn chế:

  • Không thể thay thế hoàn toàn việc đọc và viết.
  • Không phù hợp cho tất cả trường hợp.
  • Không thể tái hiện hoàn toàn cảm xúc và tinh tuý của tác phẩm.

IV/ Cách thức tạo lập một bản đồ tư duy

  • Sử dụng giấy, bút chì màu, tẩy hoặc phần mềm ImindMap.
  • Bước 1: Vẽ chủ đề ở trung tâm.
  • Bước 2: Vẽ các tiêu đề phụ vào chủ đề trung tâm.
  • Bước 3: Vẽ các ý chính và chi tiết trong từng tiêu đề phụ.
  • Bước 4: Thêm hình ảnh để nổi bật ý quan trọng.

C/ KẾT LUẬN:

  • Bản đồ tư duy là một công cụ quan trọng và cần thiết trong thời đại thông tin nảy mầm.
  • Sử dụng BĐTD trong dạy học ngữ văn sẽ mang lại nhiều kết quả tốt và đáng khích lệ.
  • Hi vọng sử dụng BĐTD sẽ được nhân rộng để tăng hiệu quả dạy học ngữ văn và các môn khác.

Tài liệu tham khảo: Giáo trình tâm lí giáo dục, Tài liệu giáo dục học, sách giáo khoa ngữ văn 6,7,8,9, sách giáo viên và thiết kế bài giảng lớp 6,7,8,9, các bài văn mẫu lớp 6,7,8,9 THCS, sách tham khảo.

FEATURED TOPIC