Kỹ thuật đặt mục tiêu cho bài học

Mục tiêu bài học đó là cái gì mà học sinh phải chỉ rõ, thể hiện và làm được sau khi kết thúc một bài học. Mục tiêu dạy học cần được viết dưới góc độ của học sinh để nhấn mạnh kết quả cuối cùng của bài dạy ở phía học sinh chứ không phải ở phía giáo viên.

Cùng với nội dung, phương pháp, mục tiêu bài học chính là những thành tố quan trọng không thể thiếu và có quan hệ chặt chẽ với nhau trong quá trình dạy học. Đặt mục tiêu bài học đúng sẽ giúp giáo viên tổ chức hoạt động, sử dụng phương pháp và phương tiện dạy học một cách phù hợp để đạt được các mục tiêu đặt ra. Việc xác định không đúng hoặc không rõ ràng mục tiêu bài giảng thì giáo viên sẽ rất khó mà triển khai một bài giảng hiệu quả. Giáo viên và học sinh dễ lạc “vào rừng” mà không biết lối ra. Vì vậy, viết đúng mục tiêu bài học mang ý nghĩa quan trọng cho bài giảng của thầy cô.

Bạn đang xem: Kỹ thuật đặt mục tiêu cho bài học

Ý nghĩa của mục tiêu bài học

Mục tiêu dạy học nói chung và bài giảng nói riêng có một ý nghĩa hết sức quan trọng, nó định hướng và giúp lập kế hoạch cho các hoạt động dạy học và khi thực hiện sẽ quyết định thành công của kế hoạch này; nó còn định hướng cho việc tìm tài liệu dạy học; là cơ sở xác định các kết quả học tập cần đạt, để kiểm tra, đánh giá người học, người dạy cũng như giá trị của một bài giảng, một chương trình đào tạo.

Không có tiết giảng nào hiệu quả mà thiếu mục tiêu bài giảng. Một bài học thiếu mục tiêu hoặc xác định không đúng và không rõ ràng giống như một chiếc thuyền ra khơi mà không xác định được đích đến, không biết mình đang đi đâu, không ý thức được bằng cách nào để đi đến đích và không biết được khi nào thì sẽ đến đích.

2.1. Đối với giáo viên

Một mục tiêu được xác định rõ ràng, đầy đủ, cụ thể và chính xác giúp giáo viên lựa chọn và sắp xếp nội dung bài giảng cho phù hợp.

Mục tiêu bài giảng định hướng cho các bước tiếp theo trong kế hoạch bài dạy; dựa trên mục tiêu mà lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học để bài giảng có kết quả tốt nhất.

Mục tiêu bài giảng là cơ sở để giáo viên xây dựng các câu hỏi, bài kiểm tra và các hình thức kiểm tra để đánh giá được tình trạng nhận thức của người học, đo lường năng lực của học sinh sau tiết giảng hay học phần môn học; là căn cứ để giáo viên đánh giá được sự tiến bộ của học sinh đến mức nào theo chuẩn đã định.

Tạo niềm say mê, hứng thú nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm trong quá trình dạy học.

2.2. Đối với người học

Xem thêm : Giỏi văn nên học ngành gì thu nhập ổn định? [TOP 9]

Người học nắm được mục tiêu bài giảng mà giáo viên đặt ra sẽ tự xác định cái đích mà mình cần hướng tới trong quá trình học môn học, bài học, tiết học. Từ đó, người học biết lựa chọn tài liệu học tập, cách học, tự tổ chức quá trình học tập của bản thân theo một định hướng rõ ràng nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Người học biết được cái chuẩn để tự so sánh, đánh giá được sự tiến bộ của bản thân trong việc học tập.

Thực hiện được mục tiêu bài giảng sẽ phát triển ở người học các năng lực trí tuệ, các phẩm chất tư duy, các kỹ năng hành động, hình thành thái độ và cả niềm say mê đối với môn học.

Yêu cầu đối với mục tiêu bài học

Mục đích bài học là điều mà người giáo viên mong muốn về kết quả khái quát của bài học đối với học sinh. Còn mục tiêu bài học là điều học sinh cần phải đạt được trong quá trình dạy học cho tới khi kết thúc bài học một cách cụ thể, có thể quan sát và đo lường và đánh giá được. Để viết đúng được mục tiêu bài học thật không dễ dàng chút nào khi hiện nay phần lớn các giáo án đều nhầm lẫn giữa mục tiêu bài học và mục đích dạy học. Mục tiêu bài giảng phải thích hợp (quan trọng, thiết thực, phù hợp), khả thi (có thể thực hiện được) hay nói cách khác, khi thiết kế mục tiêu bài học phải đảm bảo Quy tắc “SMART”:

• S (Specific): Cụ thể
• M (Measurable): Đo lường được
• A (Attainable/Achievable): Có thể đạt được
• R (Relevant): Thực tế/phù hợp và liên quan
• T (Time-Bound): Giới hạn về thời gian

Mục tiêu bài giảng phải được diễn đạt bằng một động từ hành động đơn nghĩa (dễ hiểu và hiểu thống nhất như nhau) và tập trung vào kết quả:

• Kết quả mong đợi phải được diễn tả dưới dạng hành vi có thể quan sát thấy được (có khả năng đo lường được)
• Xác định được hoàn cảnh hành vi sẽ diễn ra: thời gian, điều kiện thực hiện
• Phải phù hợp với đối tượng người học (đặc điểm tâm sinh lý, trình độ hiện có của người học)

Kỹ thuật đặt mục tiêu bài học

Mục tiêu bài giảng bao gồm: Kiến thức, kỹ năng, thái độ.

Mục tiêu bài giảng phải viết dưới góc độ người học và bắt đầu bằng một động từ hành động tương ứng với các cấp độ nắm vững kiến thức và có bổ ngữ làm rõ nghĩa cho động từ đó. Không nên sử dụng các động từ chung chung không đo đếm được để viết mục tiêu như nắm được, hiểu được, biết được, hiểu rõ, nắm vững, có khả năng, suy nghĩ, có kiến thức, trang bị cho học sinh.

Mở đầu mục tiêu bài học bao giờ cũng là “Sau khi học xong bài học, người học có khả năng về “kiến thức”, “kỹ năng”, “thái độ”.

4.1. Kiến thức

Xem thêm : Tổng quan về đặc điểm và hướng dẫn chăm sóc & dạy trẻ 10-12 tháng

Là “Thông tin được chứa trong não”. Các thông tin này có thể bao gồm: Sự kiện thực tế, khái niệm, nguyên lý, quy trình, quá trình, cấu trúc.

• Mục tiêu bài giảng theo B.J.Bloom đề xuất như sau: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng, phân tích, tổng hợp, đánh giá. Từ đó khi viết mục tiêu về kiến thức có thể sử dụng các động từ phù hợp với từng mức độ về kiến thức.

4.2. Kỹ năng

Là “Hoạt động quan sát được và những phản ứng mà một người thực hiện nhằm đạt được mục đích”. Theo Harrow có 5 mức độ hình thành kỹ năng và cấu trúc gồm: “Điều kiện”, “Sự thực hiện”, “Tiêu chuẩn đánh giá”. Cụ thể:

Giáo viên cần xác định rõ người học đạt được các kỹ năng gì sau khi học xong bài giảng. Cần sử dụng các động từ để mô tả mức kỹ năng cần đạt được từ đơn giản đến phức tạp.

4.3. Thái độ

Là “Cảm nhận của con người và ứng xử của họ đối với một công việc, những thái độ biểu hiện có thể có tính chất cá nhân (thói quen) hoặc hành vi liên cá nhân”. Có 2 loại thái độ: Thái độ không quan sát được và thái độ quan sát được.

Các mức độ về thái độ:

Giáo viên cần xác định rõ người học có thái độ như thế nào sau khi học xong bài giảng. Cần sử dụng các cụm từ để diễn tả như qua tiết giảng hình thành được đức tính cẩn thận, trung thực, kiên trì, ý thức trách nhiệm trong công việc, ý thức và đạo đức nghề nghiệp, đoàn kết, nhận thức được, tôn trọng, chấp nhận, đồng tình, ủng hộ, yêu thích, phê phán, bác bỏ, hợp tác, phán xử, tuân thủ, thay đổi, hợp nhất, sửa đổi, tin tưởng, nghiêm túc, chủ động đề xuất, biết tiết kiệm, đảm bảo an toàn, phối hợp.

Tóm lại, một bài giảng thành công phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, trong đó khâu chuẩn bị giáo án lên lớp là hết sức quan trọng. Mục tiêu bài giảng tuy không phải là phần trọng tâm của một giáo án lên lớp, nó không lộ diện trong giờ lên lớp nhưng đó chính là thành phần quan trọng và là “đích đến” cuối cùng mà thầy trò đều phải hướng tới và đạt được; nó là cơ sở để giáo viên có những phương pháp giảng dạy phù hợp với từng bài giảng, từng đối tượng để làm nên thành công của tiết dạy. Vì thế, khi bắt tay vào công việc soạn giáo án, giáo viên cần phải xác định đúng, cụ thể và rõ ràng mục tiêu bài giảng.

Hy vọng với sự chia sẻ này của cẩm nang dạy học sẽ là một nguồn thông tin hữu ích cho các thầy cô tham khảo khi đặt mục tiêu bài học, để từng bước hoàn thiện và nâng cao kỹ thuật đặt mục tiêu bài học và kỹ năng soạn giáo án.

Nguyễn Nam

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy