Lý thuyết bài 6: Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Giới thiệu

Trong lĩnh vực hóa học, bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là một công cụ quan trọng giúp chúng ta hiểu về sự phân loại và cấu tạo của các nguyên tử. Trên bảng này, các nguyên tố được sắp xếp theo cấu trúc và tính chất của chúng. Trên thực tế, bảng tuần hoàn đóng vai trò quan trọng trong việc phân biệt và nhận biết các nguyên tố hóa học.

Lịch sử phát minh của bảng tuần hoàn

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được coi là một đóng góp lớn của nhà hóa học người Nga D.I.Mendeleev (1834-1907). Ông đã nhận thấy mối liên hệ giữa khối lượng nguyên tử và tính chất của các nguyên tố tương ứng. Năm 1869, ông đã công bố phiên bản mở rộng của bảng tuần hoàn. Mendeleev cũng đưa ra định luật tuần hoàn, chỉ ra rằng tính chất của các đơn chất và cấu tạo của chúng có tính tuần hoàn theo khối lượng nguyên tử.

Nguyên tắc sắp xếp trên bảng tuần hoàn

Bảng tuần hoàn được sắp xếp từ trái qua phải và từ trên xuống dưới, theo thứ tự tăng dần của điện tích hạt nhân trong mỗi nguyên tử. Các nguyên tố có cùng số lớp electron được sắp xếp vào cùng một hàng, trong khi các nguyên tố có cùng số electron hóa trị được sắp xếp vào cùng một cột. Điều này giúp chúng ta nhìn thấy một sự tương đồng trong tính chất hóa học giữa các nguyên tố trong cùng một cột.

Cấu tạo của bảng tuần hoàn

1. Ô nguyên tố

Mỗi nguyên tố trên bảng tuần hoàn được đặt vào một ô gọi là ô nguyên tố. Ô này chứa các thông tin quan trọng nhất về nguyên tố như số hiệu nguyên tử, kí hiệu nguyên tố, tên nguyên tố và nguyên tử khối trung bình.

2. Chu kì

Chu kì là một dãy các nguyên tố có cùng số lớp electron. Chu kì được sắp xếp theo thứ tự tăng dần của điện tích hạt nhân. Hiện tại, bảng tuần hoàn có 7 chu kì. Mỗi chu kì có số lớp electron trong nguyên tử của các nguyên tố trong đó.

3. Nhóm nguyên tố

Nhóm nguyên tố gồm các nguyên tố có cấu hình electron tương tự nhau. Nhóm nguyên tố có tính chất hóa học gần nhau và được sắp xếp thành các cột trên bảng tuần hoàn. Hiện tại, bảng tuần hoàn có 18 cột, chia thành 8 nhóm A (IA đến VIIIA) và 8 nhóm B (IB đến VIIIB). Mỗi nhóm là một cột, riêng nhóm VIIIB gồm 3 cột.

Mối liên hệ giữa cấu hình electron và vị trí trong bảng tuần hoàn

Cấu hình electron của nguyên tử cho chúng ta biết vị trí của nguyên tố trên bảng tuần hoàn. Quy tắc để xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn dựa trên cấu hình electron gồm:

  • Số thứ tự của ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố.
  • Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron trong nguyên tử của nguyên tố.
  • Với các nguyên tố nhóm A, số thứ tự của nhóm bằng số lớp electron ngoài cùng của nguyên tử.

Phân loại nguyên tố

1. Dựa trên cấu hình electron

Các nguyên tố s, p, d, f là những nguyên tố mà nguyên tử có electron cuối cùng được điền vào phân lớp tương ứng. Các nhóm A bao gồm nguyên tố nhóm s (IA, IIA) và nguyên tố nhóm p (từ IIA đến VIIIA trừ He), trong khi các nhóm B bao gồm nguyên tố nhóm d (từ IB đến VIIIB) và nguyên tố nhóm f (lanthanides và actinides).

2. Dựa trên tính chất hóa học

Các nhóm IA, IIA, IIIA bao gồm các nguyên tố s và p, thường là kim loại (trừ H và B). Các nhóm VA, VIA, VIIA bao gồm các nguyên tố p, thường là phi kim. Nhóm VIIIA bao gồm các nguyên tố khí hiếm. Các nhóm B bao gồm các nguyên tố d và f, đều là kim loại chuyển tiếp.

Đó là một cái nhìn tổng quan về cấu tạo và sự phân loại của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Hi vọng bài viết này đã giúp các bạn hiểu hơn về vấn đề này.

FEATURED TOPIC