Sinh học 12 Bài 8: Quy luật Menđen Quy luật phân li

Di truyền là một lĩnh vực đầy thú vị và phức tạp, nơi mà các nhà khoa học đã dành nhiều thập kỷ để khám phá các quy luật và cơ chế phía sau sự phân li của loài sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về Quy luật Menđen Quy luật phân li – một trong những quy luật quan trọng nhất trong di truyền học.

Một số khái niệm liên quan

• Dòng thuần chủng: Đặc trưng bởi tất cả các thế hệ con lai trong dòng họ đều có kiểu hình giống nhau và giống bố mẹ.
• Con lai: Được tạo thành khi đem lai 2 dòng thuần chủng có kiểu hình khác nhau.
• Gen: Là nhân tố di truyền qui định đặc điểm bên ngoài của cá thể.
• Alen: Là các trạng thái khác nhau của cùng 1 gen, mỗi trạng thái qui định 1 kiểu hình khác nhau.
• Gen trội (alen trội – A): Thể hiện kiểu hình ở trạng thái đồng hợp tử trội (AA) và dị hợp tử (Aa).
• Gen lặn (alen lặn – a): Chỉ có thể biểu hiện kiểu hình khi ở trạng thái đồng hợp tử lặn (aa).
• Kiểu gen: Là các cặp alen qui định các kiểu hình cụ thể của tính trạng đang nghiên cứu.
• Tính trạng: Là 1 đặc điểm nào đó đang được nghiên cứu.
• Kiểu hình: Là đặc điểm cụ thể của tính trạng đang được nghiên cứu đã thể hiện ra bên ngoài cơ thể.
• Cặp tính trạng tương phản: Hai kiểu hình có biểu hiện trái ngược nhau của cùng 1 tính trạng.

Phương pháp nghiên cứu di truyền của Mendel

Mendel, nhà di truyền học nổi tiếng, đã sử dụng phương pháp phân tích di truyền cơ thể lai và lai phân tích để rút ra những quy luật di truyền đáng kinh ngạc. Phương pháp này dựa trên quan sát và thống kê để đánh giá kết quả.

Bạn đang xem: Sinh học 12 Bài 8: Quy luật Menđen Quy luật phân li

• Phương pháp phân tích di truyền cơ thể lai: Quan sát sự di truyền của một số tính trạng qua nhiều thế hệ, tạo ra các dòng thuần chủng có kiểu hình tương phản, lai các dòng thuần chủng với nhau để tạo ra F1, sau đó lai F1 để tạo ra F2 và tiếp tục làm việc này qua nhiều thế hệ. Kết quả được đánh giá dựa trên thống kê toán học để rút ra những quy luật di truyền.
• Phương pháp lai phân tích: Lai phân tích là phép lai giữa cá thể có kiểu hình trội (AA hoặc Aa) với một cá thể có kiểu hình lặn (aa), mục đích là kiểm tra kiểu gen của kiểu hình trội là thuần chủng hay không thuần chủng. Nếu con lai xuất hiện tỉ lệ 100%, thì cá thể có kiểu hình trội đem lai là thuần chủng (AA), nếu xuất hiện tỉ lệ 1:1, thì cá thể đem lai là dị hợp tử (Aa).

Nội dung giả thuyết và kiểm tra giả thuyết

• Nội dung giả thuyết: Mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp nhân tố di truyền, nhân tố di truyền không hoà trộn vào nhau trong tế bào. Bố (mẹ) chỉ truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của cặp nhân tố di truyền. Khi thụ tinh, các giao tử kết hợp với nhau một cách ngẫu nhiên để tạo ra các hợp tử.
• Kiểm tra giả thuyết: Bằng phương pháp lai phân tích (lai kiểm nghiệm), tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 1:1 như dự đoán của Menđen.

Nội dung của quy luật

• Nội dung của quy luật: Mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp alen, một có nguồn gốc từ bố, một có nguồn gốc từ mẹ. Các alen tồn tại trong tế bào một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau. Khi hình thành giao tử, các thành viên của một cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa alen này và 50% giao tử chứa alen kia.

Sơ đồ lai

• Quy ước gen: A: hoa đỏ là trội hoàn toàn so với a: hoa trắng.
• Sơ đồ lai một cặp tính trạng:
  • Ptc: AA × aa
  • Gp: Aa F1: Aa (100% hoa đỏ) F1 × F1: Aa × Aa F2: KG 1 AA : 2 Aa : 1 aa KH 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng

• Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các NST luôn tồn tại thành từng cặp, các gen nằm trên các NST.
• Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về giao tử, kéo theo sự phân li đồng đều của các alen trên nó.
• Điều kiện nghiệm đúng của quy luật phân li:
  • Các cặp bố mẹ đem lai phải thuần chủng.
  • Mỗi gen quy định 1 tính trạng. Số lượng cá thể con lai phải lớn.
  • Tính trạng trội phải trội hoàn toàn.
  • Quá trình giảm phân diễn ra bình thường.

Đó là một số thông tin cơ bản về Quy luật Menđen Quy luật phân li trong di truyền học. Hiểu rõ về những quy luật này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình di truyền các đặc điểm từ thế hệ này sang thế hệ khác trong các loài sống.

Nguồn: https://ispacedanang.edu.vn
Danh mục: Học tư duy