Tổng hợp những nghiên cứu về dạy học trải nghiệm trên thế giới

Trên toàn cầu, quan niệm về dạy học trải nghiệm đã tồn tại từ thời cổ đại. Theo Albert Einstein, ông cho biết “tri thức đến từ sự trải nghiệm”. Các nhà giáo dục hiện đại như Willingham, Karen Warren, Druism và Owens cũng đã nghiên cứu về dạy học trải nghiệm và đánh giá rằng giáo dục trải nghiệm không chỉ giúp phát triển trí nhớ mà còn phát triển toàn diện từ kỹ năng quan sát, nhận thức, tư duy, cảm nhận, ứng xử và biểu đạt tình cảm.

Thông qua dạy học trải nghiệm, con người cũng có thể phát triển khả năng tư duy phản biện, giao tiếp, phán đoán, hợp tác và sáng tạo. Hơn nữa, các nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của William Glasser đã chứng minh rằng con người chỉ học được 10% từ việc đọc, 20% từ việc nghe và tới 80% kiến thức của chúng ta đến từ các hoạt động trải nghiệm thực tế.

Hiện nay, trên toàn thế giới có nhiều quan điểm giáo dục kết hợp học tập và thực hành. Dạy học phải liên kết với cuộc sống thông qua trò chơi và phải kết hợp giáo dục với sản xuất. Dạy học trải nghiệm mang lại nhiều ưu điểm khiến nhiều nhà khoa học kiểm nghiệm.

Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của John Dewey

John Dewey, một triết gia có ảnh hưởng lớn, đã phát triển một lý thuyết giáo dục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập qua trải nghiệm, hay nói cách khác, “học bằng cách làm” (Learning by doing).

Trong những năm 30 của thế kỉ XX, giáo dục tại Hoa Kỳ trở nên lạc hậu trong bối cảnh công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Giáo dục tại đây đã trở thành việc áp đặt, nhồi nhét kiến thức và các nội dung bài học đã bị rời xa đời sống thực tế, khiến giáo dục rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Đó là lúc trào lưu Tân giáo dục xuất hiện ở Mỹ, với người sáng lập là John Dewey – một nhà triết học, nhà giáo học nổi tiếng. Ông đưa ra lý thuyết về giáo dục mang lại nhiều giá trị không chỉ ở Mỹ mà còn trên toàn thế giới cho đến ngày nay.

Theo Dewey, giáo dục không chỉ để chuẩn bị cho cuộc sống, mà giáo dục chính là cuộc sống. Với trẻ em, việc học thông qua trải nghiệm là việc học lâu dài và hiệu quả nhất. Dạy học trải nghiệm giúp người học ghi nhớ sâu sắc và phát triển tư duy áp dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề trong cuộc sống.

Theo Dewey, có các nguyên tắc cốt lõi trong nghiên cứu về dạy học trải nghiệm, bao gồm:

  • Học tập diễn ra thông qua trải nghiệm hoặc bằng cách ‘thực hành’.
  • Học tập đòi hỏi sự tham gia tích cực.
  • Học tập nên diễn ra trong bối cảnh xã hội.
  • Học tập phải là một quá trình dân chủ.
  • Suy ngẫm về trải nghiệm giúp kết quả học tập có ý nghĩa hơn.

Dạy học trải nghiệm mang lại hiệu quả tích cực cho giáo viên và học sinh, nhờ tính linh hoạt và sự chủ động trong quá trình học.

Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của Jean Piaget

Jean Piaget, một nhà tâm lý học, đã có nhiều tác động tích cực trong nghiên cứu về giáo dục trẻ em trong thế kỉ 20. Ông đã phát triển lý thuyết về phát triển nhận thức và cho rằng trẻ em trải qua bốn giai đoạn học tập khác nhau. Lý thuyết của ông tập trung không chỉ vào việc tìm hiểu cách trẻ nhận thức kiến thức mà còn vào việc hiểu bản chất của trí thông minh.

Theo Piaget, trí thông minh tăng trưởng và phát triển qua nhiều giai đoạn. Trẻ lớn hơn không chỉ suy nghĩ nhanh hơn trẻ nhỏ, mà có sự khác biệt về chất và lượng giữa suy nghĩ của trẻ nhỏ và trẻ lớn. Các giai đoạn phát triển nhận thức của trẻ theo nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của Piaget bao gồm:

  • Giai đoạn cảm giác vận động (Sensorimotor stage): từ sơ sinh đến 2 tuổi.
  • Giai đoạn tiền thao tác (Preoperational stage): từ 2 đến 7 tuổi.
  • Giai đoạn hoạt động cụ thể (Concrete operational stage): từ 7 đến 11 tuổi.
  • Giai đoạn vận hành chính thức (Formal operational stage): từ 12 tuổi trở lên.

Lý thuyết giai đoạn của Piaget mô tả sự phát triển nhận thức của trẻ em, liên quan đến những thay đổi trong quá trình và khả năng nhận thức. Sự phát triển nhận thức liên quan đến những thay đổi trong hoạt động trí óc.

Piaget tin rằng trẻ em đóng vai trò tích cực trong quá trình học tập, giống như những nhà khoa học nhỏ khi họ thực hiện các thí nghiệm, quan sát và khám phá về thế giới xung quanh. Khi trẻ tương tác với thế giới, trẻ sẽ liên tục bổ sung kiến thức mới, xây dựng kiến thức hiện có và điều chỉnh ý tưởng để phù hợp với thông tin mới.

Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của Lev Vygotsky

Khác với ý tưởng của Piaget rằng sự phát triển của trẻ em phải đi trước việc học, Vygotsky cho rằng việc học là cần thiết và phổ quát cho tiến trình phát triển tổ chức một cách văn hoá. Vygotsky đã phát triển nền tảng cho nhiều nghiên cứu và lý thuyết về phát triển nhận thức trong nhiều thập kỷ qua, đặc biệt là lý thuyết văn hóa xã hội.

Theo nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của Vygotsky, khả năng học tập và phát triển nhận thức của trẻ có thể được hướng dẫn và điều chỉnh thông qua tương tác xã hội. Học tập là một quá trình có tính xã hội quan trọng, không phải là một hành trình khám phá độc lập. Vygotsky cho rằng sự học tập của trẻ được hưởng lợi rất nhiều khi được hướng dẫn bởi một người hiểu biết hơn trong cộng đồng, chẳng hạn như cha mẹ hoặc giáo viên.

Vygotsky nhấn mạnh tầm quan trọng của ngôn ngữ là gốc rễ của mọi hoạt động học tập. Học tập có tính chất hợp tác và hợp tác giữa trẻ và người dạy hoặc bạn bè cùng trang lứa là những chiến lược giáo dục hiệu quả dựa trên ý tưởng của Vygotsky.

Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của David A Kolb

David Kolb, một nhà tâm lý học, nhìn nhận việc học như một chu kỳ liên tục, một vòng lặp trong đó chúng ta trải nghiệm, suy ngẫm, suy nghĩ và hành động. Đây là bản chất của chu trình học tập mà Kolb phát triển. Chu trình học tập của Kolb cho biết chúng ta học tốt nhất khi tham gia tích cực vào từng bước trong hành trình thu thập kiến thức.

Theo Kolb, việc học liên quan đến việc tiếp thu các khái niệm trừu tượng có thể áp dụng linh hoạt trong nhiều tình huống. Ông cho rằng động lực phát triển các khái niệm mới được cung cấp bởi các trải nghiệm mới.

Theo nghiên cứu về dạy học trải nghiệm của Kolb, một chu trình học tập gồm bốn giai đoạn đã được phát triển, trong đó người học tham gia vào mọi khía cạnh:

  • Trải nghiệm – người học gặp phải một trải nghiệm cụ thể.
  • Quan sát – người học phản ánh về trải nghiệm dưới kiến thức hiện có của họ.
  • Khái niệm hóa – ý tưởng mới hoặc sửa đổi khái niệm hiện có được tạo ra.
  • Thử nghiệm – các khái niệm mới được áp dụng để xem điều gì sẽ xảy ra.

Dạy học trải nghiệm theo Kolb có cách tiếp cận toàn diện hơn và nhấn mạnh tầm quan trọng của trải nghiệm cá nhân, yếu tố môi trường và cảm xúc trong quá trình học tập.

Nghiên cứu về dạy học trải nghiệm đã đem lại nhiều đóng góp to lớn cho lĩnh vực giáo dục. Hiểu rõ về các phương pháp dạy học trải nghiệm sẽ giúp phụ huynh tương tác tích cực với con trong hành trình khám phá tri thức.

FEATURED TOPIC