Sinh học 12 Bài 23: Ôn tập phần di truyền học

Giới thiệu

Di truyền học là một lĩnh vực quan trọng trong sinh học, nghiên cứu về cách di truyền thông tin gen từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trên cơ sở hiểu biết về cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về sự phát triển và hoạt động của các sinh vật.

Có thể bạn quan tâm

Cấu trúc ở cấp độ phân tử bao gồm các thành phần như Gen, ARN(mARN, tARN, rARN), protein.
Gen là một đoạn của ADN chứa thông tin để tạo ra một sản phẩm cụ thể (như chuỗi polypeptit hoặc một phân tử ARN).
- Gen bao gồm 3 phần: vùng điều hoà (ở đầu 3’ của mạch mã gốc) – vùng mã hoá (ở giữa gen) – vùng kết thúc (ở đầu 5’ của mạch mã gốc – cuối gen).
- Ở sinh vật nhân sơ (vi khuẩn), gen mã hoá liên tục, trong khi ở sinh vật nhân thực, gen chứa các đoạn mã hoá (exon) xen kẽ với các đoạn không mã hoá (intron).
Các diễn biến cơ bản của cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử gồm:

Cơ chế	Diễn biến cơ bản
Tự sao chép ADN	ADN tháo xoắn và tách làm hai mạch đơn khi bắt đầu sao chép. Mạch mới được tổng hợp theo chiều 5’→3’, một mạch tổng hợp liên tục, mạch còn lại được tổng hợp gián đoạn. Các enzim tham gia bao gồm enzim tháo xoắn, kéo dài mạch, nối liền mạch… Diễn ra theo các nguyên tắc bổ sung, bán bảo toàn và nửa gián đoạn.
Phiên mã	Enzim tiếp cận điểm khởi đầu và đoạn ADN (gen) để thực hiện phiên mã. Enzim di chuyển trên mạch mẫu theo chiều 3’→5’ và tạo dòng ARN theo chiều 5’→3’. Các đơn phân được kết hợp theo cơ sở của nucleotit. ARN tách khỏi mạch mẫu. Đối với sinh vật nhân thực, quá trình này bao gồm cắt bỏ những đoạn intron và nối các đoạn exon.
Dịch mã	Các axit amin đã được hoạt hóa được mang vào ribosom bởi tARN. Ribosom di chuyển trên mARN theo chiều 5’→3’ và tạo chuỗi polypeptit.

Sự điều hoà hoạt động của gen cũng rất quan trọng trong quá trình tổng hợp protein. Gene điều hòa tổng hợp protein bằng cách ức chế phiên mã. Khi chất cảm ứng chống lại chất ức chế, quá trình phiên mã sẽ diễn ra. Sự điều hòa này phụ thuộc vào nhu cầu của tế bào.

Bạn đang xem: Sinh học 12 Bài 23: Ôn tập phần di truyền học