Đề Tài, Chủ Đề, Tư Tưởng, Ý Nghĩa Và Giá Trị

Đề Tài

a. Khái niệm

Đề tài là phạm vi hiện thực mà nhà văn chọn lựa và miêu tả trong tác phẩm. Nó thể hiện tạo thành chất liệu của thế giới hình tượng trong tác phẩm và cơ sở cho những vấn đề quan tâm của nhà văn. Đề tài có thể được xác định theo hai phương diện: bên ngoài và bên trong.

b. Đề tài và đối tượng

Đề tài gắn bó chặt chẽ với đối tượng nhưng không thể đồng nhất hai khái niệm này. Đối tượng là một phần của khách thể mà con người chiếm lĩnh, phù hợp với một nhu cầu, một năng lực nhất định. Đề tài là đối tượng đã qua sự lựa chọn và miêu tả trong tác phẩm.

c. Đề tài và hệ thống đề tài

Một tác phẩm văn học thường không chỉ có một đề tài mà có nhiều đề tài liên quan nhau, bổ sung cho nhau để tạo thành một hệ thống đề tài. Hệ thống đề tài là toàn bộ đề tài của tác phẩm.

d. Tính lịch sử-cụ thể của đề tài

Đề tài của tác phẩm gắn chặt với hiện thực cuộc sống trong thời đại nhà văn đang sống, mang tính lịch sử xã hội sâu sắc. Trong từng giai đoạn lịch sử khác nhau, thường nổi lên các đề tài trung tâm khác nhau.

e. Tính khách quan tương đối của đề tài

Đề tài có tính khách quan vì chưa thể hiện tính tư tưởng. Tuy nhiên, tính khách quan của đề tài chỉ mang tính tương đối vì đề tài gắn bó với tư tưởng chủ quan của nhà văn.

Chủ đề

a. Khái niệm

Chủ đề là vấn đề chủ yếu, trung tâm, là phương diện chính yếu của đề tài. Chủ đề thể hiện sự thống nhất hữu cơ giữa hiện thực khách quan và tư tưởng chủ quan của nhà văn.

b. Mối quan hệ giữa đề tài và chủ đề

Chủ đề luôn được xây dựng từ một đề tài nhất định. Chủ đề không chỉ là một cái gì bên trên, bên ngoài đề tài mà xuất phát từ ý đồ, từ những gợi ý của những hiện tượng cuộc sống cụ thể thông qua cái nhìn, quan niệm của nhà văn.

c. Chủ đề và hệ thống chủ đề

Trong một tác phẩm, thường không chỉ có một chủ đề duy nhất mà có nhiều chủ đề gắn bó chặt chẽ, bổ sung cho nhau tạo thành một hệ thống chủ đề. Trong hệ thống chủ đề, có chủ đề chính và chủ đề phụ, có ý nghĩa quan trọng trong việc lí giải ý nghĩa của tác phẩm.

Tư tưởng của tác phẩm văn học

a. Khái niệm chung

Tư tưởng của tác phẩm văn học là linh hồn, là hạt nhân của tác phẩm, là kết cụm của cảm nhận, suy nghĩ về cuộc đời, được thể hiện thông qua hình tượng nghệ thuật.

b. Sự lí giải chủ đề

Sự lí giải chủ đề là việc giải thích, cắt nghĩa, nhận thức của nhà văn về những vấn đề đặt ra trong tác phẩm dựa trên quan điểm nhất định. Sự lí giải chủ đề thể hiện sự thống nhất giữa hiện thực khách quan và tư tưởng chủ quan của nhà văn.

c. Cảm hứng tư tưởng của tác phẩm

Cảm hứng tư tưởng là tình cảm mãnh liệt, ham muốn tích cực, là tư tưởng của nhà văn được thể hiện cụ thể, sinh động trong hình tượng nghệ thuật của tác phẩm.

d. Tình điệu thẩm mĩ

Tình điệu thẩm mĩ là hệ thống những giá trị thẩm mĩ được khái quát và thể hiện trong tác phẩm. Nó là toàn bộ không khí, mùi vị, cảm giác, hơi thở, nhịp điệu tiếng trong tác phẩm.

Ý nghĩa và giá trị của tác phẩm văn học

Ý nghĩa và giá trị của tác phẩm văn học phụ thuộc vào sự đánh giá, thẩm định các phương diện thuộc về nội dung tư tưởng, tình cảm, nhận thức, nghệ thuật, và sự chân thành của tác phẩm. Đánh giá này mang tính chủ quan và khách quan từ phía người đọc và cũng phụ thuộc vào nguyên nhân từ bản thân tác phẩm. Tác phẩm văn học có tính mơ hồ, đa nghĩa và sự đa dạng trong hình thức nghệ thuật và nội dung tư tưởng, tạo nên sức sống và giá trị nghệ thuật của nó.

FEATURED TOPIC