Học thuyết hành vi học tập xã hội của Albert Bandura (1925 – 2021)

Albert Bandura – Nhà tâm lý học và giáo sư nổi tiếng người Canada đã để lại di sản vô cùng to lớn trong lĩnh vực học tập xã hội và tâm lý xã hội. Ông sinh vào ngày 04/12/1925 tại Mundare, Alberta, Canada và từ trần vào ngày 26/07/2021 tại California, Hoa Kỳ.

I. Giới thiệu về Albert Bandura

Albert Bandura đã vượt qua những khó khăn của môi trường học tập hạn chế trong quá trình trưởng thành của mình. Mặc dù số lượng học sinh và giáo viên trong trường địa phương chỉ rất ít, tuy nhiên, ý chí học tập mạnh mẽ của ông không bị hạn chế. Tinh thần này đã giúp ông phát triển sự nghiệp và trở thành một trong những tác giả quan trọng nhất trong lĩnh vực tâm lý xã hội và giáo dục.

Sau khi nhận bằng Cử nhân tại Đại học British Columbia vào năm 1949, Albert Bandura đã theo học Đại học Lowa tại Hoa Kỳ, nơi ông đạt được bằng thạc sĩ vào năm 1951 và bằng tiến sĩ vào năm 1952. Sau đó, ông gia nhập Đại học Stanford và trở thành một giáo sư tại đó.

II. Lý thuyết hành vi học tập xã hội của Albert Bandura

Lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura là một phần quan trọng của lý thuyết học tập và nghiên cứu tâm lý xã hội. Lý thuyết này cho rằng con người học hỏi thông qua quá trình quan sát, mô phỏng và hình mẫu hóa hành vi của người khác. Bằng cách quan sát hành vi của người khác, con người có thể học được từ kinh nghiệm của người khác mà không cần trải qua quá trình của chính mình.

Lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura đã có ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực tâm lý xã hội, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Ông đã chứng minh rằng môi trường xã hội và giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và thay đổi hành vi của con người.

Bandura đã tiến hành nghiên cứu với thí nghiệm “Búp bê Bobo” để chứng minh lý thuyết của mình. Nghiên cứu cho thấy rằng trẻ em có xu hướng bắt chước hành vi bạo lực của người lớn mà họ quan sát được. Thí nghiệm này đã chứng minh rằng hoạt động quan sát và mô phỏng có một vai trò quan trọng trong quá trình học tập của con người.

Lý thuyết học tập xã hội

Lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura đặt ra những luận điểm cốt lõi về quá trình học tập xã hội:

  • Con người không chỉ học hỏi thông qua củng cố mà còn thông qua quá trình quan sát hành vi của người khác và hậu quả của hành vi đó.
  • Quá trình học tập xã hội thường bắt đầu bằng việc gợi lại tâm trí và sau đó bắt chước những hành vi đã quan sát được từ người khác.
  • Hầu hết mọi hành vi con người đều được học thông qua quá trình bắt chước.
  • Để bắt chước thành công một hành vi của người khác, con người cần phải chú ý, ghi nhớ, tái tạo và có động lực.

Bandura nhấn mạnh vai trò quan trọng của trạng thái tâm trí và động lực trong quá trình học tập. Chỉ việc quan sát hành động của người khác không đủ để dẫn đến quá trình học tập. Các trạng thái tâm trí và động lực hiện tại cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định xem một hành vi nào đó có được học tập hay không.

Mặc dù các lý thuyết về hành vi cho rằng các củng cố từ bên ngoài là yếu tố quan trọng trong quá trình học tập, Bandura đã nhận ra rằng các củng cố không phải lúc nào cũng đến từ các nguồn lực bên ngoài. Ông đã mô tả các củng cố từ bên trong là một dạng tưởng thưởng tạo nên sự thỏa mãn bên trong con người, như lòng tự hào và cảm nhận về thành tựu đạt được. Các yếu tố tâm lý nội tại này có vai trò quan trọng trong quá trình học tập và xác định hành vi của con người.

Lý thuyết học tập xã hội của Albert Bandura đã có ảnh hưởng sâu sắc đến lĩnh vực tâm lý xã hội, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác và tiếp tục được áp dụng và nghiên cứu rộng rãi cho đến ngày nay.

Đọc thêm

Một số tác phẩm tiêu biểu của Albert Bandura

  • “Social Learning Theory” (1977): Cuốn sách này là một tác phẩm cơ bản về lý thuyết học tập xã hội của Bandura. Ông giải thích chi tiết về quá trình học hỏi thông qua quan sát, mô phỏng và tác động xã hội.

  • “Aggression: A Social Learning Analysis” (1973): Tác phẩm này tập trung vào nghiên cứu về sự tác động của quan sát và mô hình hóa hành vi bạo lực. Bandura sử dụng các nghiên cứu, bao gồm thí nghiệm búp bê Bobo, để phân tích tác động của quan sát bạo lực lên hành vi của trẻ em.

  • “Self-Efficacy: The Exercise of Control” (1997): Cuốn sách này tập trung vào khái niệm tự hiệu quả (self-efficacy) và tầm quan trọng của nó trong việc xác định hành vi và thành công cá nhân. Bandura đề cập đến khả năng tự chủ và quản lý bản thân trong việc đạt được mục tiêu.

  • “Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory” (1986): Tác phẩm này tóm tắt và phát triển lý thuyết học tập xã hội của Bandura, trong đó ông giải thích về tác động xã hội, quá trình tham gia và quản lý bản thân, và vai trò của niềm tin cá nhân trong hành vi và thành công.

FEATURED TOPIC