Các mô hình truyền thông cơ bản mà người marketer nên biết

Truyền thông không chỉ là một hiện tượng phức tạp mà còn bao gồm nhiều yếu tố tác động lẫn nhau. Để hiểu rõ hơn về truyền thông, chúng ta cần tìm hiểu về các mô hình truyền thông và lý thuyết truyền thông.

Mô hình truyền thông là gì?

Các mô hình truyền thông là các dạng biểu hiện cụ thể, đầy đủ lý thuyết và phản ánh mối quan hệ của các yếu tố trong quá trình truyền thông. Quá trình truyền thông diễn ra theo trình tự thời gian với các yếu tố tham gia chính như sau:

Bạn đang xem: Các mô hình truyền thông cơ bản mà người marketer nên biết

Nguồn

Nguồn là yếu tố mang thông tin tiềm năng và khởi xướng quá trình truyền thông. Nguồn phát có thể là một người hoặc một nhóm người, tổ chức, mang theo nội dung thông tin (thông điệp), trao đổi (mục đích lan truyền) với người khác hoặc một nhóm xã hội khác. Nguồn có thể chính thức hoặc phi chính thức.

Thông điệp

Thông điệp là yếu tố mang nội dung thông tin được trao đổi từ nguồn phát đến các đối tượng tiếp nhận. Nó chứa đựng những tình cảm, tâm tư, đòi hỏi, mong muốn, ý kiến, kinh nghiệm sống, tri thức, hiểu biết… được mã hoá theo một hệ thống ký hiệu nào đó. Hệ thống này phải được cả người gửi và người nhận thông điệp chấp nhận và có cùng cách hiểu (giải mã). Con người sử dụng ngôn ngữ nói, chữ viết, biển báo, hình ảnh, cử chỉ để truyền tải thông điệp.

Trong mô hình truyền thông, thông điệp truyền thông là một tập hợp các ký hiệu có cấu trúc chặt chẽ, mang ý nghĩa, được sử dụng để trao đổi giữa chủ thể và công chúng hoặc nhóm đối tượng truyền thông.

Thông điệp

Kênh truyền thông

Kênh truyền thông là phương tiện, con đường, cách thức chuyển tải thông điệp từ nguồn phát đến đối tượng tiếp nhận trong các mô hình truyền thông. Có nhiều loại kênh truyền thông khác nhau được phân loại dựa trên tính chất và đặc điểm chi tiết. Có truyền thông cá nhân, truyền thông nhóm, truyền thông đại chúng, truyền thông trực tiếp, truyền thông gián tiếp, truyền thông đa phương tiện… Kỹ thuật và công nghệ số ngày nay đang tạo ra nhiều khả năng vô tận cho quá trình truyền thông.

Kênh truyền thông

Người nhận

Người nhận hoặc công chúng, nhóm đối tượng được đề cập trong các mô hình truyền thông là cá nhân hoặc nhóm người nhận thông điệp. Hiệu quả của truyền thông được đánh giá dựa trên các thay đổi về nhận thức, thái độ và hành vi xã hội của công chúng, nhóm đối tượng nhận thông điệp và các hiệu ứng xã hội mà truyền thông mang lại.

Trong các mô hình truyền thông, nguồn phát và người nhận có thể thay đổi vị trí, tương tác hoặc kết hợp với nhau. Thời gian, nguồn phát sẽ thực hiện hành động để khởi phát quá trình truyền thông.

Người nhận

Phản hồi

Phản hồi trong các mô hình truyền thông đề cập đến thông tin phản hồi, dòng chảy của thông điệp từ công chúng hoặc nhóm đối tượng nhận về nguồn phát. Phản hồi là tiêu chí để đánh giá hiệu quả của hoạt động truyền thông đang diễn ra. Trong một số trường hợp, phản hồi có thể không có hoặc không đáng kể. Điều này có nghĩa là thông điệp gửi đi không tạo được sự quan tâm của công chúng hay nhóm đối tượng truyền thông.

Dòng phản hồi càng lớn về quy mô và cường độ, thì mô hình truyền thông càng có năng lực và hiệu quả cao.

Phản hồi

Nhiễu

Trong các mô hình truyền thông, nhiễu là yếu tố gây ra các sai lệch khó dự đoán trong quá trình truyền thông, bao gồm tiếng ồn, tin đồn, các yếu tố tâm lý, kỹ thuật… dẫn đến thông điệp hoặc thông tin bị truyền tải sai lệch.

Các yếu tố khác

Các mô hình truyền thông còn tính đến một số yếu tố khác. Điển hình là hiệu lực và hiệu quả truyền thông.

Hiệu lực trong các mô hình truyền thông là khả năng tạo ra hiệu ứng ở công chúng, nhóm đối tượng truyền thông, thu hút sự chú ý và tham gia từ họ. Hiệu quả đối với các mô hình truyền thông thường là những hiệu ứng xã hội về hành vi, nhận thức và thái độ xã hội của công chúng, nhóm đối tượng mà truyền thông tạo ra và phù hợp với mong đợi của nhà truyền thông.

Hiệu lực và hiệu quả luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, có thể có quan hệ thuận và quan hệ nghịch.

Nhìn chung, các mô hình truyền thông là các biểu đồ, sơ đồ, hình tượng… sử dụng để mô phỏng những ý kiến phức tạp về truyền thông, từ đó giúp hiểu rõ và nhận thức sâu sắc hơn về quá trình truyền thông.

Các yếu tố khác trong truyền thông

Các mô hình truyền thông phổ biến hiện nay

Trên thế giới, hiện nay có nhiều mô hình truyền thông khác nhau được sử dụng. Dưới đây là một số mô hình truyền thông được áp dụng rộng rãi trong thực tế.

Mô hình truyền thông theo giai đoạn

Xem thêm : Giải bài tập tiếng Việt trang 30 sách bài tập văn 10 – Cánh diều

Quá trình truyền thông diễn ra theo các bước nhất định, có thể được mô phỏng qua các mô hình sau:

• Hoạt động trước khi truyền thông: Hai nhóm người ở hai không gian A và B chưa có sự hiểu biết và chia sẻ thông tin chung.

Mô hình truyền thông theo giai đoạn

• Hai nhóm người trên có mối quan hệ truyền thông hợp lý, có chung một tập hợp các tín hiệu sự chú ý và chia sẻ quan tâm.

• Những tín hiệu này có thể là ngôn ngữ viết, ngôn ngữ nói, nhìn hoặc động tác. Để truyền thông hiệu quả, cần phải có sự chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các nhóm người quan tâm và chú ý đến cùng một lợi ích. Sau quá trình truyền thông, mô hình giữa hai nhóm A và B như sau:

Sơ đồ mô hình truyền thông theo giai đoạn

Trong mô hình trên, A và B là không gian sống của hai nhóm người. Phần trùng lắp (kẻ gạch) đại diện cho môi trường “truyền thông” giữa hai nhóm. Giao tiếp này tạo ra hiệu ứng trong quá trình truyền thông.

Mô hình truyền thông của Harold Lasswell

Một mô hình truyền thông phổ biến được áp dụng hiện nay là mô hình truyền thông của Harold Lasswell, nhà chính trị học nổi tiếng người Mỹ. Mô hình này đã được chấp nhận ngay khi được đưa ra vì đơn giản, dễ hiểu và phổ biến.

Mô hình truyền thông của Harold Lasswell

Mô hình này bao gồm các phần tử chính của quá trình truyền thông, bao gồm:

• S – Ai? (Nguồn, Người gửi): Nguồn thông tin, người cung cấp, khởi xướng.

• M – Nói, đọc, viết gì? (Thông điệp): Nội dung thông điệp truyền tải.

• C – Kênh (Kênh): Kênh truyền thông được sử dụng và cách sử dụng.

• R – Cho ai? (Người nhận): Người nhận, đối tượng nhận.

• E – Hiệu quả (Tác động): Hiệu quả, kết quả của quá trình truyền thông.

Với mô hình này của Harold Lasswell, chúng ta có thể tập trung nghiên cứu vào các phần tử này.

Mô hình truyền thông của Claude Shannon

Trong các mô hình truyền thông phổ biến hiện nay, mô hình của Claude Shannon được phát triển dựa trên mô hình của Harold Lasswell. Dựa trên lý thuyết thông tin và điều khiển học của Claude Shannon và các nghiên cứu khác, quá trình truyền thông được bổ sung thêm hai yếu tố: Nhiễu (Noise) và Phản hồi (Feedback). Vì vậy, mô hình của Harold Lasswell có thể được điều chỉnh như sau:

Mô hình truyền thông của Claude Shannon

Trong mô hình này, phản hồi (Feedback) là tương tác ngược trở lại của thông tin từ người nhận với người gửi thông tin. Phản hồi là yếu tố quan trọng để điều khiển quá trình truyền thông và làm cho nó liên tục từ nguồn đến đối tượng nhận và ngược lại. Nếu không có phản hồi, quá trình truyền thông chỉ là một chiều và mang tính áp đặt.

Nhiễu (Noise) luôn hiện diện trong quá trình truyền thông. Đây là hiện tượng thông tin bị ảnh hưởng bởi điều kiện tự nhiên và xã hội, công nghệ, gây sai lệch hoặc giảm chất lượng nội dung và tốc độ truyền thông.

Nhiễu là yếu tố cần xem xét và coi như một hiện tượng đặc biệt trong quá trình xây dựng nội dung thông điệp. Có nhiều dạng nhiễu như vật lý, cơ học, luân lý, tôn giáo, môi trường, cung độ, lứa tuổi, giới tính, ngôn ngữ, học vấn, dân tộc…

Xem thêm : Sử dụng sơ xài hay sơ sài đúng chính tả?

Mặt khác, nhiễu vẫn luôn được coi là quy luật của quá trình truyền thông và việc xử lý nhiễu sẽ gia tăng hiệu quả cho quá trình truyền thông.

Ứng dụng của các mô hình truyền thông

Ứng dụng chính của các mô hình truyền thông không chỉ liên quan đến công nghệ, nhà báo hoặc kỹ thuật mà họ sử dụng. Thay vào đó, các nguyên tắc và mục đích của truyền thông được xác định bởi những yếu tố cơ bản khác.

Các mô hình truyền thông cung cấp thông tin cho công chúng để họ có thể đưa ra quyết định tốt nhất về cuộc sống, cộng đồng, xã hội và chính phủ.

Ứng dụng của mô hình truyền thông

Với thông tin và ứng dụng các mô hình truyền thông, chúng ta có thể xây dựng chiến lược marketing hiệu quả cho thương hiệu của mình. Truyền thông là một nguồn tài nguyên lớn với tiềm năng phát triển mạnh mẽ, việc ứng dụng truyền thông sáng suốt sẽ mang lại nhiều cơ hội phát triển thương hiệu lâu dài.

Nếu bạn hoặc doanh nghiệp của bạn đang gặp khó khăn trong việc xây dựng chiến lược marketing và truyền thông cho thương hiệu của mình, hãy liên hệ với Mạnh Tường Media – công ty quảng cáo và truyền thông uy tín – để triển khai chiến lược marketing hiệu quả nhất.

Nguồn ảnh: [link_1], [link_2], [link_3], [link_4], [link_5], [link_6], [link_7], [link_8], [link_9]

Caption ảnh:

Ảnh 1: Thông điệp trong các mô hình truyền thông

Ảnh 2: Lựa chọn kênh cho các mô hình truyền thông

Ảnh 3: Người nhận

Ảnh 4: Mục tiêu nhận thông điệp trong các mô hình truyền thông

Ảnh 5: Sự phản hồi trong các mô hình truyền thông

Ảnh 6: Nhiễu

Ảnh 7: Các yếu tố khác trong truyền thông

Ảnh 8: Mô hình truyền thông theo giai đoạn

Ảnh 9: Mô hình truyền thông của Harold Lasswell

Ảnh 10: Mô hình truyền thông của Claude Shannon